اطلاعات داروی دفروکسامین
دارو مورد نظر را انتخاب کنید
موارد و مقدار مصرف:
الف) مسموميت حاد با آهن.
بزرگسالان و كودكان : ابتدا مقدار يك گرم تزريق عضلاني يا وريدي مي‌شود و به‌دنبال آن، مقدار 500 ميلي‌گرم هر چهار ساعت، براي دو نوبت سپس، در صورت نياز، مقدار 500 ميلي‌گرم هر 12-4 ساعت تزريق عضلاني يا وريدي مي‌شود. در صورت انفوزيون وريدي، سرعت آن نبايد از mg/kg15 در ساعت تجاوز كند. مقدار مصرف اين دارو نبايد از شش گرم در 24 ساعت بيشتر باشد.
ب) زيادي مزمن دريافت آهن ناشي از انتقال مكرر خون.
بزرگسالان و كودكان : مقدار g/day 1-5/0 تزريق عضلاني، بعلاوه با تجويز هر واحد خون، به طور مجزا دو گرم به آهستگي تجويز شود. انفوزيون وريدي نبايد از mg/kg 15 در ساعت تجاوز كند. حداکثر مقدار تجويز يک گرم روزانه در زماني که ترانسفيوژن خون صورت نمي‌گيرد و 6 گرم در روز در بيماراني است که ترانسفيوژن صورت مي‌گيرد. روش ديگر، انفوزيون زير جلدي مقدار 2-1 گرم از دارو طي 24-8 ساعت است.
پ) تشخيص مسموميت با آلومينيوم در بيماران با بيماري مزمن کليوي.
يک تست دوز mg/kg 50 وريدي در ساعت آخر دياليز در صورت سطح سرمي آلومينيوم mcg/L 200-60 و وجود علائم سميت تجويز مي شود. در صورتي که سطح آلومينيوم بيشتر از mcg/L 200 است، استفاده نشود.
ت) درمان مسموميت با آلومينيوم در بيماران با بيماري مزمن کليوي.
mg/kg 10-5 وريدي، 6-4 ساعت قبل از دياليز تجويز مي‌شود. هر10-7 روز يک بار همراه 4-3 جلسه دياليز، در بين هر دوز تجويز مي‌شود. در صورتي که سطح آلومينيوم بيشتر از mcg/L 200 است، استفاده نشود.
موارد منع مصرف و احتياط:
موارد منع مصرف: حساسيت به دارو يا ديگر ترکيبات فرمولاسيون، نارسايي شديد كليوي يا آنوري، بجز در مواقعي كه اين دارو براي درمان مسموميت با آهن يا آلومينيوم در بيماران تحت دياليز مصرف مي‌شود (دفروكسامين و فريوكسامين عمدتاً از طريق كليه‌ها دفع مي‌شوند)، هموکروماتوز اوليه.
موارد احتياط: درمان با دوزهاي بالاي اين دارو در مسموميت حاد يا تالاسمي منجر به ARDS مي‌شود. در کودکان نيز اين عارضه گزارش شده است.
مصرف طولاني مدت با دوزهاي بالاي اين دارو يا در بيماران با سطوح فريتين پايين و افراد مسن منجر به اختلالات شنوايي مي‌شود. دوزهاي بالا مي‌تواند برخي علائم نورولوژيک مانند تشنج در بيماران با آنسفالوپاتي ناشي از آلومينيوم را بدتر کند. دارو مي‌تواند باعث شروع دمانس در بيماران دياليزي شود. دوزهاي بالا و سطوح فريتين پايين منجر به تأخير رشد در کودکان مي‌شود. درمان مسموميت با آلومينيوم منجر به هايپوکلسمي و بدتر شدن هايپرپاراتيروئيديسم مي‌شود.
در بيماران با سطوح بالاي آهن ميزان عفونتهايي مانند يرسينا انتروکوليت و يرسينا سود و توبرکلوزيس افزايش مي‌يابد. درمان با دفروکسامين اين خطررا افزايش مي‌دهد. در صورت بروز عفونت درمان را قطع کنيد.
انفوزيون سريع دارو منجر به فلاشينگ، افت فشارخون، کهير و شوک مي‌شود.
موارد نادري از موکورمايکوز به دنبال مصرف دارو گزارش شده است. در صورت بروز دارو قطع شود. اختلالات بينايي به دنبال مصرف دوزهاي بالا، فريتين پايين و افراد مسن گزارش شده است. تجويز همزمان دفروکسامين با آسکوربيک اسيد به ندرت باعث اختلالات قلبي مي‌شود، بهتر است همزمان با هم تجويز نشوند.
عوارض جانبي
اعصاب مرکزي: تب، سرگيجه، نوروپاتي، تشنج، سردرد، تشديد آنسفالوپاتي ناشي از آلومينيوم.
قلبي ـ عروقي: فلاشينگ، افت فشارخون، تاکيکاردي، شوک، ادم.
تنفسي: ديسترس حاد تنفسي بزرگسالان، آسم.
پوست: ايجاد مناطق متورم روي پوست، بثورات جلدي، خارش.
چشم، گوش: تاري ديد، كاهش دقت بينايي، تغيير محدوده بينايي، شب‌كوري، نوروپاتي عصب بينايي، پيگمانتاسيون شبكيه، كاتاراكت، از دست دادن شنوايي از نظر شنوايي‌سنجي همراه با علائم باليني يا بدون آن.
دستگاه گوارش: اسهال، ناراحتي شكمي.
عضلاني ـ اسکلتي: آرترالژي، کرامپهاي پا، ميالژي، پارستزي، ديس‌پلازي متافيز (وابسته به دوز).
موضعي: درد، اريتم و تورم در محل تزريق.
ساير عوارض: واكنش‌هاي آنافيلاكتيك، ديس اوري، نارسايي کليوي، عفونت (يرسينا، موکورمايکوز).
توجه: در صورت بروز حساسيت مفرط به دارو، تغييرات بينايي يا شنوايي يا بروز اختلال شديد در عملكرد كليه، بايد مصرف دارو قطع شود.
مسموميت و درمان
تظاهرات باليني: گسترش و تشديد عوارض جانبي.
درمان: شامل درمان علامتي است. با همودياليز مي‌توان فريوكسامين را از بدن خارج كرد.
مکانيسم اثر:
اثر شلات‌كننده: دفروكسامين از طريق پيوند يونهاي آهن سه‌ظرفيتي به گروههاي 3- هيدروكسامين مولكول خود، آهن را شلات مي‌كند. اين دارو به مقدار كمتري موجب شلات آلومينيم نيز مي‌شود.
فارماكوكينتيك:
جذب: به مقدار بسيار كم از راه خوراكي جذب مي‌شود، ولي در بيماران مبتلا به مسموميت شديد با آهن ممكن است از اين راه نيز جذب شود. جذب عضلاني دارو نيز متغير است.
پخش: پس از تجويز تزريقي، به‌طور گسترده در بدن انتشار مي‌يابد.
متابوليسم: مقادير كمي از آن توسط آنزيمهاي پلاسما متابوليزه مي‌شود.
دفع: از طريق ادرار، به صورت داروي تغيير نيافته يا به صورت فريوكسامين (كمپلكس دفروكسامين ـ آهن) دفع مي‌شود. نيمه عمر دارو 1/6 ساعت و نيمه عمر متابوليت آن 8/5 ساعت است.
اشكال دارويي:
Injection, Powder, Lyophilized: 2g
Injection, Powder: 500 mg
اطلاعات دیگر:
طبقه‌بندي فارماكولوژيك: ماده شلات‌كننده.
طبقه‌بندي درماني: آنتا گونيست فلزات سنگين.
طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده C
نامهاي تجاري: Desferal
ملاحظات اختصاصي
1- بيمار بايد از نظر بروز واكنش‌ها ناشي از حساسيت مفرط تحت مراقبت باشد و وسايل مورد نياز براي درمان اين واكنش‌ها در دسترس باشد. در طول درمان، كار كليه، وضعيت بينايي و شنوايي پيگيري شود.
2- براي درمان مسموميت شديد با آهن، دارو را از راه عضلاني تزريق كرد، به‌شرط آنكه بيمار در شوك نباشد. در غير اين‌صورت، به آهستگي تزريق وريدي مي‌شود. از تزريق زيرجلدي دارو خودداري شود.
3- دفروكسامين براي درمان زيادي بار آهن ناشي از كم‌خونيهاي مادرزادي و همچنين، به‌طور موضعي براي برداشتن حلقه‌هاي زنگ (restring) قرنيه و از راه تزريق وريدي يا تزريق به فضاي داخل جنب، براي افزايش دفع آلومينيم به‌كار رفته است.
4- درمان مسموميت حاد آهن، روش تجويز عضلاني ارجح است. هر چند راه وريدي در مسموميت شديد (شوک) به کار رفته است. سرعت تجويز در يک گرم اول mg/kg/h 15 است، هر چند در مسموميت شديد تا mg/kg/h 50-40 نيز تجويز شده است. دوزهاي بعدي در طي 12-4 ساعت با سرعت mg/h 125 تجويز شود.
نكات قابل توصيه به بيمار
1- انجام معاينات چشمي و گوشي در فواصل 6-3 ماهه طي درمان مداوم ضروري است. هرگونه تغييرات بينايي يا شنوايي را فوراً به پزشك اطلاع دهيد.
2- مصرف اين دارو ممكن است ادرار را قرمز كند.
مصرف در سالمندان: مصرف اين دارو در بيماران سالخورده بايد با احتياط همراه باشد، زيرا در اين بيماران احتمال بروز نارسايي شنوايي يا بينايي يا اختلال عملكرد كبد بيشتر است.
مصرف در كودكان: مصرف دفروكسامين در كودكان بزرگتر از سه سال بي‌ضرور و مؤثر است.
مصرف در شير دهي: ترشح دارو در شير مشخص نيست، با احتياط به کار رود.
الف) مسموميت حاد با آهن.
بزرگسالان و كودكان : ابتدا مقدار يك گرم تزريق عضلاني يا وريدي مي‌شود و به‌دنبال آن، مقدار 500 ميلي‌گرم هر چهار ساعت، براي دو نوبت سپس، در صورت نياز، مقدار 500 ميلي‌گرم هر 12-4 ساعت تزريق عضلاني يا وريدي مي‌شود. در صورت انفوزيون وريدي، سرعت آن نبايد از mg/kg15 در ساعت تجاوز كند. مقدار مصرف اين دارو نبايد از شش گرم در 24 ساعت بيشتر باشد.
ب) زيادي مزمن دريافت آهن ناشي از انتقال مكرر خون.
بزرگسالان و كودكان : مقدار g/day 1-5/0 تزريق عضلاني، بعلاوه با تجويز هر واحد خون، به طور مجزا دو گرم به آهستگي تجويز شود. انفوزيون وريدي نبايد از mg/kg 15 در ساعت تجاوز كند. حداکثر مقدار تجويز يک گرم روزانه در زماني که ترانسفيوژن خون صورت نمي‌گيرد و 6 گرم در روز در بيماراني است که ترانسفيوژن صورت مي‌گيرد. روش ديگر، انفوزيون زير جلدي مقدار 2-1 گرم از دارو طي 24-8 ساعت است.
پ) تشخيص مسموميت با آلومينيوم در بيماران با بيماري مزمن کليوي.
يک تست دوز mg/kg 50 وريدي در ساعت آخر دياليز در صورت سطح سرمي آلومينيوم mcg/L 200-60 و وجود علائم سميت تجويز مي شود. در صورتي که سطح آلومينيوم بيشتر از mcg/L 200 است، استفاده نشود.
ت) درمان مسموميت با آلومينيوم در بيماران با بيماري مزمن کليوي.
mg/kg 10-5 وريدي، 6-4 ساعت قبل از دياليز تجويز مي‌شود. هر10-7 روز يک بار همراه 4-3 جلسه دياليز، در بين هر دوز تجويز مي‌شود. در صورتي که سطح آلومينيوم بيشتر از mcg/L 200 است، استفاده نشود.
موارد منع مصرف و احتياط:
موارد منع مصرف: حساسيت به دارو يا ديگر ترکيبات فرمولاسيون، نارسايي شديد كليوي يا آنوري، بجز در مواقعي كه اين دارو براي درمان مسموميت با آهن يا آلومينيوم در بيماران تحت دياليز مصرف مي‌شود (دفروكسامين و فريوكسامين عمدتاً از طريق كليه‌ها دفع مي‌شوند)، هموکروماتوز اوليه.
موارد احتياط: درمان با دوزهاي بالاي اين دارو در مسموميت حاد يا تالاسمي منجر به ARDS مي‌شود. در کودکان نيز اين عارضه گزارش شده است.
مصرف طولاني مدت با دوزهاي بالاي اين دارو يا در بيماران با سطوح فريتين پايين و افراد مسن منجر به اختلالات شنوايي مي‌شود. دوزهاي بالا مي‌تواند برخي علائم نورولوژيک مانند تشنج در بيماران با آنسفالوپاتي ناشي از آلومينيوم را بدتر کند. دارو مي‌تواند باعث شروع دمانس در بيماران دياليزي شود. دوزهاي بالا و سطوح فريتين پايين منجر به تأخير رشد در کودکان مي‌شود. درمان مسموميت با آلومينيوم منجر به هايپوکلسمي و بدتر شدن هايپرپاراتيروئيديسم مي‌شود.
در بيماران با سطوح بالاي آهن ميزان عفونتهايي مانند يرسينا انتروکوليت و يرسينا سود و توبرکلوزيس افزايش مي‌يابد. درمان با دفروکسامين اين خطررا افزايش مي‌دهد. در صورت بروز عفونت درمان را قطع کنيد.
انفوزيون سريع دارو منجر به فلاشينگ، افت فشارخون، کهير و شوک مي‌شود.
موارد نادري از موکورمايکوز به دنبال مصرف دارو گزارش شده است. در صورت بروز دارو قطع شود. اختلالات بينايي به دنبال مصرف دوزهاي بالا، فريتين پايين و افراد مسن گزارش شده است. تجويز همزمان دفروکسامين با آسکوربيک اسيد به ندرت باعث اختلالات قلبي مي‌شود، بهتر است همزمان با هم تجويز نشوند.
عوارض جانبي
اعصاب مرکزي: تب، سرگيجه، نوروپاتي، تشنج، سردرد، تشديد آنسفالوپاتي ناشي از آلومينيوم.
قلبي ـ عروقي: فلاشينگ، افت فشارخون، تاکيکاردي، شوک، ادم.
تنفسي: ديسترس حاد تنفسي بزرگسالان، آسم.
پوست: ايجاد مناطق متورم روي پوست، بثورات جلدي، خارش.
چشم، گوش: تاري ديد، كاهش دقت بينايي، تغيير محدوده بينايي، شب‌كوري، نوروپاتي عصب بينايي، پيگمانتاسيون شبكيه، كاتاراكت، از دست دادن شنوايي از نظر شنوايي‌سنجي همراه با علائم باليني يا بدون آن.
دستگاه گوارش: اسهال، ناراحتي شكمي.
عضلاني ـ اسکلتي: آرترالژي، کرامپهاي پا، ميالژي، پارستزي، ديس‌پلازي متافيز (وابسته به دوز).
موضعي: درد، اريتم و تورم در محل تزريق.
ساير عوارض: واكنش‌هاي آنافيلاكتيك، ديس اوري، نارسايي کليوي، عفونت (يرسينا، موکورمايکوز).
توجه: در صورت بروز حساسيت مفرط به دارو، تغييرات بينايي يا شنوايي يا بروز اختلال شديد در عملكرد كليه، بايد مصرف دارو قطع شود.
مسموميت و درمان
تظاهرات باليني: گسترش و تشديد عوارض جانبي.
درمان: شامل درمان علامتي است. با همودياليز مي‌توان فريوكسامين را از بدن خارج كرد.
مکانيسم اثر:
اثر شلات‌كننده: دفروكسامين از طريق پيوند يونهاي آهن سه‌ظرفيتي به گروههاي 3- هيدروكسامين مولكول خود، آهن را شلات مي‌كند. اين دارو به مقدار كمتري موجب شلات آلومينيم نيز مي‌شود.
فارماكوكينتيك:
جذب: به مقدار بسيار كم از راه خوراكي جذب مي‌شود، ولي در بيماران مبتلا به مسموميت شديد با آهن ممكن است از اين راه نيز جذب شود. جذب عضلاني دارو نيز متغير است.
پخش: پس از تجويز تزريقي، به‌طور گسترده در بدن انتشار مي‌يابد.
متابوليسم: مقادير كمي از آن توسط آنزيمهاي پلاسما متابوليزه مي‌شود.
دفع: از طريق ادرار، به صورت داروي تغيير نيافته يا به صورت فريوكسامين (كمپلكس دفروكسامين ـ آهن) دفع مي‌شود. نيمه عمر دارو 1/6 ساعت و نيمه عمر متابوليت آن 8/5 ساعت است.
اشكال دارويي:
Injection, Powder, Lyophilized: 2g
Injection, Powder: 500 mg
اطلاعات دیگر:
طبقه‌بندي فارماكولوژيك: ماده شلات‌كننده.
طبقه‌بندي درماني: آنتا گونيست فلزات سنگين.
طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده C
نامهاي تجاري: Desferal
ملاحظات اختصاصي
1- بيمار بايد از نظر بروز واكنش‌ها ناشي از حساسيت مفرط تحت مراقبت باشد و وسايل مورد نياز براي درمان اين واكنش‌ها در دسترس باشد. در طول درمان، كار كليه، وضعيت بينايي و شنوايي پيگيري شود.
2- براي درمان مسموميت شديد با آهن، دارو را از راه عضلاني تزريق كرد، به‌شرط آنكه بيمار در شوك نباشد. در غير اين‌صورت، به آهستگي تزريق وريدي مي‌شود. از تزريق زيرجلدي دارو خودداري شود.
3- دفروكسامين براي درمان زيادي بار آهن ناشي از كم‌خونيهاي مادرزادي و همچنين، به‌طور موضعي براي برداشتن حلقه‌هاي زنگ (restring) قرنيه و از راه تزريق وريدي يا تزريق به فضاي داخل جنب، براي افزايش دفع آلومينيم به‌كار رفته است.
4- درمان مسموميت حاد آهن، روش تجويز عضلاني ارجح است. هر چند راه وريدي در مسموميت شديد (شوک) به کار رفته است. سرعت تجويز در يک گرم اول mg/kg/h 15 است، هر چند در مسموميت شديد تا mg/kg/h 50-40 نيز تجويز شده است. دوزهاي بعدي در طي 12-4 ساعت با سرعت mg/h 125 تجويز شود.
نكات قابل توصيه به بيمار
1- انجام معاينات چشمي و گوشي در فواصل 6-3 ماهه طي درمان مداوم ضروري است. هرگونه تغييرات بينايي يا شنوايي را فوراً به پزشك اطلاع دهيد.
2- مصرف اين دارو ممكن است ادرار را قرمز كند.
مصرف در سالمندان: مصرف اين دارو در بيماران سالخورده بايد با احتياط همراه باشد، زيرا در اين بيماران احتمال بروز نارسايي شنوايي يا بينايي يا اختلال عملكرد كبد بيشتر است.
مصرف در كودكان: مصرف دفروكسامين در كودكان بزرگتر از سه سال بي‌ضرور و مؤثر است.
مصرف در شير دهي: ترشح دارو در شير مشخص نيست، با احتياط به کار رود.