application دانلود اپلیکیشن وحید مجیدی
ورود / ثبت نام 🗝️

آخرین بروزرسانی: "1404-10-09"

اطلاعات دارویی - drug information - موارد مصرف و عوارض - indications and side effects - تداخلات دارویی - drug interactions - دوز و نحوه مصرف - dosage and usage - هشدارهای دارویی - medication warnings

اطلاعات دارویی drug information موارد مصرف و عوارض indications and side effects تداخلات دارویی drug interactions دوز و نحوه مصرف dosage and usage هشدارهای دارویی medication warnings

اطلاعات دارویی دانشی است که از ترکیب علم داروسازی، بالینی و اطلاعات مصرف‌کننده شکل می‌گیرد تا هر فرد قبل از مصرف هر دارویی بداند چه چیزی می‌خورد، چرا آن را مصرف می‌کند و چه خطراتی ممکن است وجود داشته باشد. داشتن دسترسی به اطلاعات دقیق دربارهٔ نام ژنریک و برند، دوز مناسب، روش مصرف، عوارض جانبی احتمالی، تداخل‌های دارویی و شرایط نگهداری، باعث می‌شود مصرف دارو نه صرفاً بر پایهٔ حدس و گمان، بلکه بر پایهٔ آگاهی و ایمنی انجام شود. در فضای امروز که داروها از نسخه‌های پیچیده تا مکمل‌های بدون نسخه گسترده‌اند، یادگیری اصول ساده اما کاربردی دربارهٔ اطلاعات دارویی می‌تواند از بروز خطاهای خطرناک جلوگیری کند.

اولین گام در مطالعهٔ یک دارو، شناخت نام ژنریک است. نام ژنریک یا نام عمومی مادهٔ مؤثره، هویت واقعی دارو را نشان می‌دهد؛ درحالی‌که برندهای تجاری متعدد ممکن است همان ترکیب را با نام‌های مختلف عرضه کنند. برای مثال، «پاراستامول» نام ژنریک است و ممکن است در قفسهٔ داروخانه با چند برند متفاوت دیده شود. دانستن نام ژنریک کمک می‌کند تا از مصرف هم‌زمان چند محصول با همان ماده فعال جلوگیری شود و از دوز تجمعی خطرناک اجتناب گردد.

دوز و فرمولاسیون بخش بعدی است که باید به آن توجه شود. هر دارو در اشکال مختلف (قرص، شربت، آمپول، کرم و...) و دوزهای متنوع عرضه می‌شود. برای کودکان دوز بر اساس وزن بدن محاسبه می‌شود، نه صرفاً سن؛ بنابراین دستورالعمل پزشک یا جدول دوز تولیدکننده را دقیقاً رعایت کن. برخی داروها نیاز به تنظیم دوز در نارسایی کلیوی یا کبدی دارند؛ این موارد حتماً باید با پزشک یا داروساز مطرح شود تا از آسیب ارگان‌های حیاتی جلوگیری شود.

هر تغییر کوچک در دوز یا فرمولاسیون می‌تواند اثربخشی و ایمنی دارو را تغییر دهد؛ پس بدون مشورت، دوز را تغییر نده.

روش مصرف نکته‌ای به‌ظاهر ساده اما حیاتی است. برخی داروها باید با معدهٔ خالی مصرف شوند تا جذب آن‌ها بهتر صورت گیرد، و برخی دیگر باید همراه با غذا مصرف شوند تا از تحریک معده یا تهوع جلوگیری شود. همچنین ترتیب مصرف چند دارو در روز می‌تواند تداخلات را کاهش دهد؛ مثلاً برخی آنتی‌بیوتیک‌ها نباید هم‌زمان با مکمل‌های آهن یا کلسیم مصرف شوند. زمان‌بندی و فواصل بین دوزها را با دقت رعایت کن و اگر یک دوز را فراموش کردی، دستورالعمل مربوط به هر دارو را مطالعه کن — در بسیاری از موارد دو برابر کردن دوز برای جبران کار خطرناکی است.

عوارض جانبی همیشه در برگهٔ مشخصات دارو یا برچسب آن فهرست می‌شوند؛ برخی شایع و خفیف‌اند (مانند سردرد، تهوع موقت یا خواب‌آلودگی)، اما برخی کمتر شایع اما جدی هستند (مانند واکنش‌های آلرژیک شدید، خونریزی یا تغییرات در ضربان قلب). اگر با هر علامت ناگهانی مانند کهیر، دشواری در تنفس، تورم صورت یا گلو روبه‌رو شدی، فوراً به اورژانس مراجعه کن. در عین حال، دانستن عوارض متداول کمک می‌کند تا از رفتارهای آگاهانه‌تری برخوردار شوی: مثلاً اگر دارویی خواب‌آور است، از رانندگی یا کار با ماشین‌آلات سنگین در ساعات مصرف خودداری کن.

تداخلات دارویی از مهم‌ترین مباحث در اطلاعات دارویی است. تداخل می‌تواند اثربخشی دارو را کاهش دهد یا عوارض مخربی ایجاد کند. برخی داروها با الکل، برخی با خوراکی‌ها (مثل گریپ‌فروت) و برخی با داروهای دیگر تداخل دارند. داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین با بسیاری از ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی تداخل خونریزی‌دهنده دارند؛ برخی داروهای ضدافسردگی می‌توانند هنگام تجویز هم‌زمان با داروهای خاص باعث سندرم سروتونین شوند. همیشه لیست کامل داروها (شامل مکمل‌ها و گیاهان دارویی) را به پزشک یا داروساز ارائه بده تا ریسک تداخل بررسی شود.

افشای همهٔ داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنی، کلید پیشگیری از تداخلات خطرناک است.

بارداری و شیردهی فصل مهم دیگری است. بسیاری از داروها در دوران بارداری یا شیردهی منع یا محدودیت دارند؛ زیرا می‌توانند به جنین یا نوزاد آسیب برسانند. حتی برخی داروهایی که در افراد بالغ بی‌خطرند، ممکن است در بارداری مشکلاتی ایجاد کنند. اگر در شرف بارداری هستی، باردار یا در دورهٔ شیردهی، قبل از مصرف هر دارویی با متخصص زنان یا پزشک خانوادگی مشورت کن و از منابع معتبر دارویی دربارهٔ دسته‌بندی ریسک داروها (مثل دسته‌بندی FDA یا راهنمای‌های پزشکی محلی) استفاده کن.

نگهداری داروها اغلب نادیده گرفته می‌شود اما اهمیت بسیاری دارد. دما، رطوبت و نور می‌توانند پایداری دارو را تحت‌تأثیر قرار دهند. برخی داروها مثل انسولین یا واکسن‌ها نیاز به نگهداری در یخچال دارند، و برخی قطره‌های چشمی پس از باز شدن چند هفته اعتبار دارند و باید دور از آلودگی نگهداری شوند. هرگز داروهای منقضی را مصرف نکن و آن‌ها را مطابق دستورالعمل‌های محلی بازیافت یا دور بریز — دور ریختن ناامن داروها می‌تواند برای محیط زیست و افراد خطرساز باشد.

اطلاعات منبع‌محور و قابل‌اعتماد همیشه از منابع رسمی مانند برگهٔ مشخصات دارویی (Patient Leaflet)، بانک‌های اطلاعات دارویی معتبر، سایت‌های سازمان‌های بهداشتی و مشاورهٔ داروساز استفاده کن. اینترنت پر از اطلاعات نادرست و نیمه‌درست است؛ لذا اگر چیزی را در فروم‌ها یا شبکه‌های اجتماعی دیدی، آن را با منبع رسمی تطبیق بده. برای ترجمهٔ صحیح اصطلاحات پزشکی و دوزها، می‌توانی از اپلیکیشن‌ها یا پایگاه‌های دادهٔ مورد تأیید استفاده کنی، ولی هرگز جایگزین مشاورهٔ مستقیم پزشک نکن.

دانش دارویی واقعی از ترکیب اطلاعات علمی و مشورت حرفه‌ای پدید می‌آید؛ هیچگاه تنها به یک منبع نامعتبر اعتماد نکن.

ثبت سابقهٔ دارویی شخصی کار عاقلانه‌ای است: لیستی از داروهای کنونی و قبلی، آلرژی‌ها، واکنش‌ها و تاریخچهٔ درمانی را همراه داشته باش. این لیست هنگام مراجعه به پزشک، بستری شدن یا سفر خارجی بسیار حیاتی است. بسیاری از اپلیکیشن‌های سلامت امکان ذخیرهٔ امن این اطلاعات را فراهم می‌کنند و می‌توانند در مواقع اضطراری به تیم درمانی نمایش داده شوند.

جمع‌بندی اینکه اطلاعات دارویی فقط یک صفحهٔ توضیح روی جعبه نیست؛ مجموعه‌ای از اصول ایمنی، آگاهی و تصمیم‌گیری آگاهانه است. با شناخت نام ژنریک، دوز مناسب، روش مصرف، عوارض بالقوه، تداخل‌های دارویی، و شرایط نگهداری، می‌توانی مصرفی امن‌تر و مؤثرتر داشته باشی. همیشه در مواجهه با تردید، مشورت کن؛ پزشک و داروساز همراهانی هستند که دانشت را به عمل امن تبدیل می‌کنند و به تو کمک می‌کنند از دارو، بهترین استفادهٔ ممکن را ببری.

logo

اطلاعات داروی دفروکسامین


دارو مورد نظر را انتخاب کنید

موارد و مقدار مصرف:
الف) مسموميت حاد با‌ آهن.
بزرگسالان و كودكان : ابتدا مقدار يك گرم تزريق عضلاني يا وريدي مي‌شود و به‌دنبال آن، مقدار 500 ميلي‌گرم هر چهار ساعت، براي دو نوبت سپس، در صورت نياز، مقدار 500 ميلي‌گرم هر 12-4 ساعت تزريق عضلاني يا وريدي مي‌شود. در صورت انفوزيون وريدي، سرعت آن نبايد از mg/kg15 در ساعت تجاوز كند. مقدار مصرف اين دارو نبايد از شش گرم در 24 ساعت بيشتر باشد.
ب) زيادي مزمن دريافت آهن ناشي از انتقال مكرر خون.
بزرگسالان و كودكان : مقدار g/day 1-5/0 تزريق عضلاني، بعلاوه با تجويز هر واحد خون، به ‌طور مجزا دو گرم به آهستگي تجويز شود. انفوزيون وريدي نبايد از mg/kg 15 در ساعت تجاوز كند. حداکثر مقدار تجويز يک گرم روزانه در زماني که ترانسفيوژن خون صورت نمي‌گيرد و 6 گرم در روز در بيماراني است که ترانسفيوژن صورت مي‌گيرد. روش ديگر، انفوزيون زير جلدي مقدار 2-1 گرم از دارو طي 24-8 ساعت است.
پ) تشخيص مسموميت با آلومينيوم در بيماران با بيماري مزمن کليوي.
يک تست دوز mg/kg 50 وريدي در ساعت آخر دياليز در صورت سطح سرمي آلومينيوم mcg/L 200-60 و وجود علائم سميت تجويز مي شود. در صورتي که سطح آلومينيوم بيشتر از mcg/L 200 است، استفاده نشود.
ت) درمان مسموميت با آلومينيوم در بيماران با بيماري مزمن کليوي.
mg/kg 10-5 وريدي، 6-4 ساعت قبل از دياليز تجويز مي‌شود. هر10-7 روز يک بار همراه 4-3 جلسه دياليز، در بين هر دوز تجويز مي‌شود. در صورتي که سطح آلومينيوم بيشتر از mcg/L 200 است، استفاده نشود.
موارد منع مصرف و احتياط:
موارد منع مصرف: حساسيت به دارو يا ديگر ترکيبات فرمولاسيون، نارسايي شديد كليوي يا آنوري، بجز در مواقعي كه اين دارو براي درمان مسموميت با آهن يا آلومينيوم در بيماران تحت دياليز مصرف مي‌شود (دفروكسامين و فريوكسامين عمدتاً از طريق كليه‌ها دفع مي‌شوند)، هموکروماتوز اوليه.
موارد احتياط: درمان با دوزهاي بالاي اين دارو در مسموميت حاد يا تالاسمي منجر به ARDS مي‌شود. در کودکان نيز اين عارضه گزارش شده است.
مصرف طولاني مدت با دوزهاي بالاي اين دارو يا در بيماران با سطوح فريتين پايين و افراد مسن منجر به اختلالات شنوايي مي‌شود. دوزهاي بالا مي‌تواند برخي علائم نورولوژيک مانند تشنج در بيماران با آنسفالوپاتي ناشي از آلومينيوم را بدتر کند. دارو مي‌تواند باعث شروع دمانس در بيماران دياليزي شود. دوزهاي بالا و سطوح فريتين پايين منجر به تأخير رشد در کودکان مي‌شود. درمان مسموميت با آلومينيوم منجر به هايپوکلسمي و بدتر شدن هايپرپاراتيروئيديسم مي‌شود.
در بيماران با سطوح بالاي آهن ميزان عفونتهايي مانند يرسينا انتروکوليت و يرسينا سود و توبرکلوزيس افزايش مي‌يابد. درمان با دفروکسامين اين خطررا افزايش مي‌دهد. در صورت بروز عفونت درمان را قطع کنيد.
انفوزيون سريع دارو منجر به فلاشينگ، افت فشارخون، کهير و شوک مي‌شود.
موارد نادري از موکورمايکوز به دنبال مصرف دارو گزارش شده است. در صورت بروز دارو قطع شود. اختلالات بينايي به دنبال مصرف دوزهاي بالا، فريتين پايين و افراد مسن گزارش شده است. تجويز همزمان دفروکسامين با آسکوربيک اسيد به ندرت باعث اختلالات قلبي مي‌شود، بهتر است همزمان با هم تجويز نشوند.
عوارض جانبي
اعصاب مرکزي: تب، سرگيجه، نوروپاتي، تشنج، سردرد، تشديد آنسفالوپاتي ناشي از آلومينيوم.
قلبي ـ عروقي: فلاشينگ، افت فشارخون، تاکيکاردي، شوک، ادم.
تنفسي: ديسترس حاد تنفسي بزرگسالان، آسم.
پوست: ايجاد مناطق متورم روي پوست، بثورات جلدي، خارش.
چشم، گوش: تاري ديد، كاهش دقت بينايي، تغيير محدوده بينايي، شب‌كوري، نوروپاتي عصب بينايي، پيگمانتاسيون شبكيه، كاتاراكت، از دست دادن شنوايي از نظر شنوايي‌سنجي همراه با علائم باليني يا بدون آن.
دستگاه گوارش: اسهال، ناراحتي شكمي.
عضلاني ـ اسکلتي: آرترالژي، کرامپهاي پا، ميالژي، پارستزي، ديس‌پلازي متافيز (وابسته به دوز).
موضعي: درد، اريتم و تورم در محل تزريق.
ساير عوارض: واكنش‌هاي آنافيلاكتيك، ديس اوري، نارسايي کليوي، عفونت (يرسينا، موکورمايکوز).
توجه: در صورت بروز حساسيت مفرط به دارو، تغييرات بينايي يا شنوايي يا بروز اختلال شديد در عملكرد كليه، بايد مصرف دارو قطع شود.
مسموميت و درمان
تظاهرات باليني: گسترش و تشديد عوارض جانبي.
درمان: شامل درمان علامتي است. با همودياليز مي‌توان فريوكسامين را از بدن خارج كرد.
مکانيسم اثر:
اثر شلات‌كننده: دفروكسامين از طريق پيوند يونهاي آهن سه‌ظرفيتي به گروههاي 3- هيدروكسامين مولكول خود، آهن را شلات مي‌كند. اين دارو به مقدار كمتري موجب شلات آلومينيم نيز مي‌شود.
فارماكوكينتيك:
جذب: به‌ مقدار بسيار كم از راه خوراكي جذب مي‌شود، ولي در بيماران مبتلا به مسموميت شديد با آهن ممكن است از اين راه نيز جذب شود. جذب عضلاني دارو نيز متغير است.
پخش: پس از تجويز تزريقي، به‌طور گسترده در بدن انتشار مي‌يابد.
متابوليسم: مقادير كمي از آن توسط آنزيمهاي پلاسما متابوليزه مي‌شود.
دفع: از طريق ادرار، به صورت داروي تغيير نيافته يا به صورت فريوكسامين (كمپلكس دفروكسامين ـ آهن) دفع مي‌شود. نيمه‌ عمر دارو 1/6 ساعت و نيمه‌ عمر متابوليت آن 8/5 ساعت است.
اشكال دارويي:
Injection, Powder, Lyophilized: 2g
Injection, Powder: 500 mg
اطلاعات دیگر:
طبقه‌بندي فارماكولوژيك: ماده شلات‌كننده.
طبقه‌بندي درماني: آنتا گونيست فلزات سنگين.
طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده C
نامهاي تجاري: Desferal
ملاحظات اختصاصي
1- بيمار بايد از نظر بروز واكنش‌ها ناشي از حساسيت مفرط تحت مراقبت باشد و وسايل مورد نياز براي درمان اين واكنش‌ها در دسترس باشد. در طول درمان، كار كليه، وضعيت بينايي و شنوايي پيگيري شود.
2- براي درمان مسموميت شديد با آهن، دارو را از راه عضلاني تزريق كرد، به‌شرط آنكه بيمار در شوك نباشد. در غير اين‌صورت، به آهستگي تزريق وريدي مي‌شود. از تزريق زيرجلدي دارو خودداري شود.
3- دفروكسامين براي درمان زيادي بار آهن ناشي از كم‌خونيهاي مادرزادي و همچنين، به‌طور موضعي براي برداشتن حلقه‌هاي زنگ (restring) قرنيه و از راه تزريق وريدي يا تزريق به فضاي داخل جنب، براي افزايش دفع آلومينيم به‌كار رفته است.
4- درمان مسموميت حاد آهن، روش تجويز عضلاني ارجح است. هر چند راه وريدي در مسموميت شديد (شوک) به کار رفته است. سرعت تجويز در يک گرم اول mg/kg/h 15 است، هر چند در مسموميت شديد تا mg/kg/h 50-40 نيز تجويز شده است. دوزهاي بعدي در طي 12-4 ساعت با سرعت mg/h 125 تجويز شود.
نكات قابل توصيه به بيمار
1- انجام معاينات چشمي و گوشي در فواصل 6-3 ماهه طي درمان مداوم ضروري است. هرگونه تغييرات بينايي يا شنوايي را فوراً به پزشك اطلاع دهيد.
2- مصرف اين دارو ممكن است ادرار را قرمز كند.
مصرف در سالمندان: مصرف اين دارو در بيماران سالخورده بايد با احتياط همراه باشد، زيرا در اين بيماران احتمال بروز نارسايي شنوايي يا بينايي يا اختلال عملكرد كبد بيشتر است.
مصرف در كودكان: مصرف دفروكسامين در كودكان بزرگتر از سه سال بي‌ضرور و مؤثر است.
مصرف در شير دهي: ترشح دارو در شير مشخص نيست، با احتياط به کار رود.
وحید مجیدی صدر

مدیر ارشد فناوری (CTO)

مدرس دانشگاه و مجتمع فنی تهران

من وحید مجیدی، مدرس طراحی و برنامه‌نویسی وب با سابقه‌ی تدریس در دانشگاه تهران و مجتمع فنی تهران. در طول سال‌ها فعالیت آموزشی، تلاش کرده‌ام مفاهیم فنی را به‌صورت پروژه‌محور و کاربردی آموزش دهم تا هنرجویان و دانشجویان بتوانند مهارت‌های خود را در محیط‌های واقعی توسعه دهند و به متخصصان کارآمد در حوزه‌ی فناوری تبدیل شوند.

در کنار تدریس، به‌عنوان طراح و برنامه‌نویس وب در توسعه‌ی سامانه‌های نرم‌افزاری، پلتفرم‌های فروش آنلاین و سیستم‌های سازمانی فعالیت دارم. تخصص من در طراحی، توسعه و بهینه‌سازی سامانه‌های تحت وب است؛ از برنامه‌نویسی فرانت‌اند و بک‌اند گرفته تا معماری نرم‌افزار، سئو و زیرساخت‌های DevOps.

نظرات
توجه: شماره موبایل وارد شده در وب سایت نمایش داده نمیشود
توجه: ایمیل وارد شده در وب سایت نمایش داده نمیشود

سریع و آسان

🎯

دقیق و قابل اعتماد

🌍

آنلاین و همیشه در دسترس

💡

ابزارهای هوشمند