دسته بندی ها

🌟پربازدیدها 👑 Vip 🔮 طالع بینی 🗓️ زمان 🍎 سلامت 💰 مالی 🧮 اعداد ✍️ متن 🔄 تبدیل 💻 فناوری و IT 👩 زنان 📚 کتاب 🕌 مذهبی 📞 ارتباطات 📦 سایر

اطلاعات دارویی - drug information - موارد مصرف و عوارض - indications and side effects - تداخلات دارویی - drug interactions - دوز و نحوه مصرف - dosage and usage - هشدارهای دارویی - medication warnings

اطلاعات دارویی drug information موارد مصرف و عوارض indications and side effects تداخلات دارویی drug interactions دوز و نحوه مصرف dosage and usage هشدارهای دارویی medication warnings

اطلاعات دارویی دانشی است که از ترکیب علم داروسازی، بالینی و اطلاعات مصرف‌کننده شکل می‌گیرد تا هر فرد قبل از مصرف هر دارویی بداند چه چیزی می‌خورد، چرا آن را مصرف می‌کند و چه خطراتی ممکن است وجود داشته باشد. داشتن دسترسی به اطلاعات دقیق دربارهٔ نام ژنریک و برند، دوز مناسب، روش مصرف، عوارض جانبی احتمالی، تداخل‌های دارویی و شرایط نگهداری، باعث می‌شود مصرف دارو نه صرفاً بر پایهٔ حدس و گمان، بلکه بر پایهٔ آگاهی و ایمنی انجام شود. در فضای امروز که داروها از نسخه‌های پیچیده تا مکمل‌های بدون نسخه گسترده‌اند، یادگیری اصول ساده اما کاربردی دربارهٔ اطلاعات دارویی می‌تواند از بروز خطاهای خطرناک جلوگیری کند.

اولین گام در مطالعهٔ یک دارو، شناخت نام ژنریک است. نام ژنریک یا نام عمومی مادهٔ مؤثره، هویت واقعی دارو را نشان می‌دهد؛ درحالی‌که برندهای تجاری متعدد ممکن است همان ترکیب را با نام‌های مختلف عرضه کنند. برای مثال، «پاراستامول» نام ژنریک است و ممکن است در قفسهٔ داروخانه با چند برند متفاوت دیده شود. دانستن نام ژنریک کمک می‌کند تا از مصرف هم‌زمان چند محصول با همان ماده فعال جلوگیری شود و از دوز تجمعی خطرناک اجتناب گردد.

دوز و فرمولاسیون بخش بعدی است که باید به آن توجه شود. هر دارو در اشکال مختلف (قرص، شربت، آمپول، کرم و...) و دوزهای متنوع عرضه می‌شود. برای کودکان دوز بر اساس وزن بدن محاسبه می‌شود، نه صرفاً سن؛ بنابراین دستورالعمل پزشک یا جدول دوز تولیدکننده را دقیقاً رعایت کن. برخی داروها نیاز به تنظیم دوز در نارسایی کلیوی یا کبدی دارند؛ این موارد حتماً باید با پزشک یا داروساز مطرح شود تا از آسیب ارگان‌های حیاتی جلوگیری شود.

هر تغییر کوچک در دوز یا فرمولاسیون می‌تواند اثربخشی و ایمنی دارو را تغییر دهد؛ پس بدون مشورت، دوز را تغییر نده.

روش مصرف نکته‌ای به‌ظاهر ساده اما حیاتی است. برخی داروها باید با معدهٔ خالی مصرف شوند تا جذب آن‌ها بهتر صورت گیرد، و برخی دیگر باید همراه با غذا مصرف شوند تا از تحریک معده یا تهوع جلوگیری شود. همچنین ترتیب مصرف چند دارو در روز می‌تواند تداخلات را کاهش دهد؛ مثلاً برخی آنتی‌بیوتیک‌ها نباید هم‌زمان با مکمل‌های آهن یا کلسیم مصرف شوند. زمان‌بندی و فواصل بین دوزها را با دقت رعایت کن و اگر یک دوز را فراموش کردی، دستورالعمل مربوط به هر دارو را مطالعه کن — در بسیاری از موارد دو برابر کردن دوز برای جبران کار خطرناکی است.

عوارض جانبی همیشه در برگهٔ مشخصات دارو یا برچسب آن فهرست می‌شوند؛ برخی شایع و خفیف‌اند (مانند سردرد، تهوع موقت یا خواب‌آلودگی)، اما برخی کمتر شایع اما جدی هستند (مانند واکنش‌های آلرژیک شدید، خونریزی یا تغییرات در ضربان قلب). اگر با هر علامت ناگهانی مانند کهیر، دشواری در تنفس، تورم صورت یا گلو روبه‌رو شدی، فوراً به اورژانس مراجعه کن. در عین حال، دانستن عوارض متداول کمک می‌کند تا از رفتارهای آگاهانه‌تری برخوردار شوی: مثلاً اگر دارویی خواب‌آور است، از رانندگی یا کار با ماشین‌آلات سنگین در ساعات مصرف خودداری کن.

تداخلات دارویی از مهم‌ترین مباحث در اطلاعات دارویی است. تداخل می‌تواند اثربخشی دارو را کاهش دهد یا عوارض مخربی ایجاد کند. برخی داروها با الکل، برخی با خوراکی‌ها (مثل گریپ‌فروت) و برخی با داروهای دیگر تداخل دارند. داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین با بسیاری از ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی تداخل خونریزی‌دهنده دارند؛ برخی داروهای ضدافسردگی می‌توانند هنگام تجویز هم‌زمان با داروهای خاص باعث سندرم سروتونین شوند. همیشه لیست کامل داروها (شامل مکمل‌ها و گیاهان دارویی) را به پزشک یا داروساز ارائه بده تا ریسک تداخل بررسی شود.

افشای همهٔ داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنی، کلید پیشگیری از تداخلات خطرناک است.

بارداری و شیردهی فصل مهم دیگری است. بسیاری از داروها در دوران بارداری یا شیردهی منع یا محدودیت دارند؛ زیرا می‌توانند به جنین یا نوزاد آسیب برسانند. حتی برخی داروهایی که در افراد بالغ بی‌خطرند، ممکن است در بارداری مشکلاتی ایجاد کنند. اگر در شرف بارداری هستی، باردار یا در دورهٔ شیردهی، قبل از مصرف هر دارویی با متخصص زنان یا پزشک خانوادگی مشورت کن و از منابع معتبر دارویی دربارهٔ دسته‌بندی ریسک داروها (مثل دسته‌بندی FDA یا راهنمای‌های پزشکی محلی) استفاده کن.

نگهداری داروها اغلب نادیده گرفته می‌شود اما اهمیت بسیاری دارد. دما، رطوبت و نور می‌توانند پایداری دارو را تحت‌تأثیر قرار دهند. برخی داروها مثل انسولین یا واکسن‌ها نیاز به نگهداری در یخچال دارند، و برخی قطره‌های چشمی پس از باز شدن چند هفته اعتبار دارند و باید دور از آلودگی نگهداری شوند. هرگز داروهای منقضی را مصرف نکن و آن‌ها را مطابق دستورالعمل‌های محلی بازیافت یا دور بریز — دور ریختن ناامن داروها می‌تواند برای محیط زیست و افراد خطرساز باشد.

اطلاعات منبع‌محور و قابل‌اعتماد همیشه از منابع رسمی مانند برگهٔ مشخصات دارویی (Patient Leaflet)، بانک‌های اطلاعات دارویی معتبر، سایت‌های سازمان‌های بهداشتی و مشاورهٔ داروساز استفاده کن. اینترنت پر از اطلاعات نادرست و نیمه‌درست است؛ لذا اگر چیزی را در فروم‌ها یا شبکه‌های اجتماعی دیدی، آن را با منبع رسمی تطبیق بده. برای ترجمهٔ صحیح اصطلاحات پزشکی و دوزها، می‌توانی از اپلیکیشن‌ها یا پایگاه‌های دادهٔ مورد تأیید استفاده کنی، ولی هرگز جایگزین مشاورهٔ مستقیم پزشک نکن.

دانش دارویی واقعی از ترکیب اطلاعات علمی و مشورت حرفه‌ای پدید می‌آید؛ هیچگاه تنها به یک منبع نامعتبر اعتماد نکن.

ثبت سابقهٔ دارویی شخصی کار عاقلانه‌ای است: لیستی از داروهای کنونی و قبلی، آلرژی‌ها، واکنش‌ها و تاریخچهٔ درمانی را همراه داشته باش. این لیست هنگام مراجعه به پزشک، بستری شدن یا سفر خارجی بسیار حیاتی است. بسیاری از اپلیکیشن‌های سلامت امکان ذخیرهٔ امن این اطلاعات را فراهم می‌کنند و می‌توانند در مواقع اضطراری به تیم درمانی نمایش داده شوند.

جمع‌بندی اینکه اطلاعات دارویی فقط یک صفحهٔ توضیح روی جعبه نیست؛ مجموعه‌ای از اصول ایمنی، آگاهی و تصمیم‌گیری آگاهانه است. با شناخت نام ژنریک، دوز مناسب، روش مصرف، عوارض بالقوه، تداخل‌های دارویی، و شرایط نگهداری، می‌توانی مصرفی امن‌تر و مؤثرتر داشته باشی. همیشه در مواجهه با تردید، مشورت کن؛ پزشک و داروساز همراهانی هستند که دانشت را به عمل امن تبدیل می‌کنند و به تو کمک می‌کنند از دارو، بهترین استفادهٔ ممکن را ببری.

اطلاعات داروی ستوکسيماب

موارد و مقدار مصرف:

الف) كارسينوماي سر و گردن

بزرگسالان: قبل از تجويز دارو از يك دارو با خاصيت آنتاگونيست H1 به عنوان پيش دارو استفاده شود. دوز mg/m2 400 وريدي در عرض 2 ساعت (حداكثر با سرعت ml/min 5) به عنوان دوز بارگيري و ادامه آن با دوز mg/m2 250 وريدي در عرض يك ساعت به صورت هفتگي به عنوان دوز نگهدارنده.

در صورت استفاده از دارو همراه با پرتو درماني ستوكسيماب يك هفته قبل از شروع پرتو درماني آغاز و در حين پرتو درماني ادامه داده مي‌شود (7-6 هفته). در صورت استفاده به صورت تك درماني در موارد عود يا متاستاز بيماري پس از شكست درمان با پايه پلاتين درمان تا زمان پيشرفت بيماري يا بروز عوارض غيرقابل پذيرش ادامه مي‌يابد.

ب) سرطان متاستاتيك كولون و ركتوم در صورت بيان رسپتور فاكتور رشد اپيدرمال در بيماراني كه ايرينوتكان را تحمل نمي‌كنند يا همراه با ايرينوتكان در بيماران مقاوم به ايرينوتكان

بزرگسالان: همراه با ايرينوتكان يا به تنهائي دوز mg/m2 400 وريدي در عرض 2 ساعت (حداكثر با سرعت ml/min 5) به عنوان دوز بارگيري و ادامه آن با دوز mg/m2 250 وريدي در عرض يك ساعت به صورت هفتگي به عنوان دوز نگهدارنده. استفاده از يك داروي با خاصيت آنتاگونيست H1 (مثل 50 ميلي‌گرم ديفن‌هيدرامين وريدي) به عنوان پيش دارو توصيه مي‌شود.

تنظيم دوز: در صورت بروز موارد ملايم تا متوسط (درجه 1 يا 2) واكنش انفوزيون در بيمار سرعت تزريق را 50 درصد كاهش دهيد. در صورت بروز موارد شديد (درجة 3 يا 4) واكنش انفوزيون تزريق دارو بايد قطع شود. در صورت بروز سميت پوستي ملايم تا متوسط نياز به تنظيم دوز وجود ندارد. در صورت بروز بثورات جلدي به شكل آكنه مطابق راهنماي زير عمل شود.

بروز اولين رتبه: انفوزيون را 1 تا 2 هفته به تعويق بياندازيد. در صورت بهبودي دارو با دوز mg/m2 250 شروع شود. در صورت عدم بهبودي تجويز دارو متوقف شود.

بروز دومين رتبه: انفوزيون را 1 تا 2 هفته به تعويق بياندازيد. در صورت بهبودي دارو با دوز mg/m2 200 شروع شود. در صورت عدم بهبودي تجويز دارو متوقف شود.

بروز سومين رتبه: انفوزيون را 1 تا 2 هفته به تعويق بياندازيد. در صورت بهبودي دارو با دوز mg/m2 150 شروع شود. در صورت عدم بهبودي تجويز دارو متوقف شود.

بروز چهارمين رتبه: تجويز دارو متوقف شود.

موارد منع مصرف و احتياط:

موارد احتياط: سابقه حساسيت به ستوكسيماب، مواد افزودني شكل داروئي و پروتئين‌هاي موشي، همراه مصرف همزمان با پرتو درماني در بيماران با سابقة بيماري عروق كروز، آريتمي و نارسائي قلبي.

عوارض جانبي:

اعصاب مرکزي: ضعف، افسردگي، تب، سردرد، بي‌خوابي، درد.

قلبي ـ عروقي: ادم، ايست قلبي ـ تنفسي.

چشم: كنژكتيويت.

دستگاه گوارش: درد شكم، بي‌اشتهائي، يبوست، اسهال، سوءهاضمه، تهوع، التهاب زبان، استفراغ، موكوزيت، خشكي دهان، اختلال بلع.

ادراري ـ تناسلي: نارسائي حاد كليه.

خون: آنمي، لكوپني.

متابوليك: دهيدراتاسيون، كاهش وزن.

عضلاني ـ اسكلتي: درد كمر

تنفسي: سرفه، تنگي نفس، آمبولي ريوي.

پوست: بثورات جلدي شبه آكنه، ريزش مو، اختلال ناخن، خارش، درماتيت ناشي از پرتو درماني.

ساير عوارض: عفونت،‌ سپسيس، واكنش ناشي از انفوزيون.

مسموميت و درمان

موردي از مسموميت گزارش نشده است.

تداخل دارويي:

در صورت قرارگيري در معرض نور خورشيد احتمال تشديد واكنش‌هاي پوستي وجود دارد.

مکانيسم اثر:

آنتاگونيست EGFR: ستوكسيماب به رسپتورهاي فاكتور رشد اپيدرمال روي سلولهاي نرمال و تومور اتصال يافته و به صورت رقابتي باعث مهار اتصال فاكتور رشد اپيدرمال مي‌شود. در نتيجه رشد سلول مهار شده، مرگ سلولي القاء شده و توليد فاكتور رشد كاهش مي‌يابد.

فارماكوكينتيك:

جذب: دارو به صورت وريدي تجويز مي‌شود.

پخش: دارو در بسياري از بافتهاي اپيتليال نرمال مثل پوست و فوليكول‌هاي مو و بافتهاي سرطاني توزيع مي‌يابد. به نظر مي‌رسد توزيع غير وابسته به دوز بوده و در حدود L/m2 3-2 باشد.

متابوليسم: اطلاعاتي موجود نمي‌باشد.

دفع: نيمه‌ عمر دارو حدود 114 ساعت است.

اشكال دارويي:

Injection: 2 mg/ml ,50ml

اطلاعات دیگر:

طبقه‌بندي فارماكولوژيك: آنتي‌بادي مونوكلونال موشي ـ انساني نوتركيب

طبقه‌بندي درماني: آنتاگونيست رسپتور فاكتور رشد اپيدرمال

طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده C

نام‌هاي تجاري: Erbitux

ملاحظات اختصاصي

1- بيماراني كه به طور همزمان نياز به پرتو درماني دارند بايد از نظر الكتروليت‌ها مورد پايش قرار گيرند. به خصوص منيزيم، پتاسيم و كلسيم در حين درمان و پس از درمان.

2- قبل از درمان 50 ميلي‌گرم ديفن‌هيدرامين به منظور پيش درمان بايد استفاده شود.

توجه: در حين كارآزمائيهاي باليني، استفاده از تست دوز 20 ميلي‌گرم قبل از دوز بارگيري نمي‌تواند باعث شناسائي بيماران با احتمال بالاي واكنش‌هاي حساسيتي شديد شود.

3- محلول بايد بدون رنگ و شفاف باشد. احتمال وجود مقادير اندكي از ذرات در محلول وجود دارد. از رقيق سازي و تكان دادن محلول خودداري شود.

4- دارو مي‌تواند از طريق پمپ انفوزيون يا پمپ سرنگ استفاده شود.

توجه: از تزريق سريع وريدي اجتناب شود.

5- دارو بايد از طريق فيلترهاي 22/0 ميكرومتر و با اتصال كم پروتئيني تزريق شود. پس از تزريق مسير انفوزيون توسط نرمال‌سالين شستشو شود. از رقيق سازي توسط ساير محلولها و تزريق دارو با سرعت بيش از ml/min 5 خودداري شود.

6- تا يك ساعت پس از تزريق بيماران از نظر احتمال بروز واكنش‌هاي ناشي از انفوزيون بايد مورد بررسي قرار گيرند.

توجه: واكنش‌هاي انفوزيون شديد شامل انسداد حاد راههاي هوائي، كهير و افت فشارخون بوده ولي هميشه با تزريق اول بروز نمي‌كنند. در صورت بروز واكنش انفوزيون شديد، تزريق دارو متوقف و درمان علامتي انجام شود.

7- به منظور درمان موارد واكنش‌هاي ناشي از انفوزيون اپي‌نفرين، كورتيكوستروئيدها، آنتي‌هيستامين وريدي، برونكوديلاتورها و اكسيژن بايد موجود باشد.

8- در صورت بروز موارد ملايم تا متوسط واكنش‌هاي ناشي از انفوزيون سرعت انفوزيون كاهش يافته و از آنتي‌هيستامين در موارد بعدي انفوزيون استفاده شود.

9- بيمار بايد از نظر بروز حاد يا تشديد علائم ريوي مورد بررسي قرار گيرد. در صورت اطمينان از بروز بيماري بافت همبند ريوي از ادامه تجويز دارو خودداري شود.

10- در دو هفته اول درمان بيمار بايد از نظر سميت پوستي و اثرات التهابي و عفونت مورد بررسي باشد. در صورت نياز از آنتي‌بيوتيك‌هاي موضعي و دهان استفاده شده ولي از كاربرد استروئيدهاي موضعي خودداري شود.

11- ويال‌هاي دارو در دماي 8-2 درجه سانتي‌گراد نگهداري شوند. از يخ‌زدگي دارو جلوگيري كنيد.

نكات قابل توصيه به بيمار

1- به بيمار توصيه نمائيد هرگونه ديسترس تنفسي و خارش را در زمان انفوزيون گزارش نمايد.

2- بيمار را نسبت به اهميت گزارش عوارض ناخواسته آگاه نمائيد.

3- به بيمار بگوئيد واكنش‌هاي پوستي معمولاً در 2 هفته اول درمان بروز مي‌نمايد.

4- به بيمار توصيه نمائيد از در معرض قرار گيري طولاني و بدون حفاظت در مقابل نور آفتاب خودداري نمايد. بيمار را در رابطه با استفاده از فرآورده‌هاي ضد آفتاب استفاده از پوشش مناسب در زمان درمان آموزش دهيد.

مصرف در كودكان: اثربخشي و ايمني مصرف دارو در كودكان به اثبات نرسيده است.

مصرف در شيردهي: ترشح دارو در شير مشخص نيست. بيمار را نسبت به ضرورت توقف شيردهي در زمان درمان و تا 60 روز پس از خاتمه درمان آگاه نمائيد.

مصرف در بارداري: خطر جنيني ناشي از مصرف دارو مشخص نيست. با بيمار در رابطه با احتمال بروز خطر قبل از شروع درمان بحث نمائيد.

اثر بر آزمايشهاي تشخيصي

دارو ممكن است باعث افزايش سطوح BUN و كراتي‌نين و كاهش هموگلوبين، هماتوكريت و شمارش WBC شود