آیا میدانید:
آيا مي دانستيد که با يک مداد معمولي خطي به طول ٥٨ کيلو متر مي توان کشيد؟
دسته بندی ها
اطلاعات داروی فروس سولفات
دارو مورد نظر را انتخاب کنید
موارد و مقدار مصرف:
الف) درمان كمبود آهن.
بزرگسالان: mg 200-100 آهن المنتال سه بار در روز ـ مقدار مصرف، برحسب نياز و تحمل بيمار، به تدريج تا 300 ميلي‌گرم چهار بار در روز افزايش مي‌يابد.
كودكان 12-2 سال- mg/kg 3 روزانه به‌صورت منقسم 4-3 بار در روز.
كودكان 6 ماه تا 2 سال- تا mg/kg6 در روز به صورت منقسم (4-3 بار در روز).
بيماران مسن ممكن است دوز بالاتري نياز داشته باشند.
ب) پيشگيري از كم خوني ناشي از كمبود آهن.
بزرگسالان: مقدار mg/day 300 از راه خوراكي مصرف مي‌شود.
كودكان- مقدار mg/kg/day 5 در مقادير منقسم مصرف مي‌شود.
مكانيسم اثر
اثر خونسازي: سولفات فرو جايگزين آهن مي‌شود كه يك جزء اساسي در تشكيل هموگلوبين است.
موارد منع مصرف و احتياط:
تداخل دارويي
اسيدآسكوربيك (ويتامين C) جذب سولفات فرو را افزايش مي‌دهد.
داروهاي ضداسيد، كلسيترامين، عصاره لوزالمعده و ويتامين E جذب سولفات فرو را كاهش مي‌دهند (مصرف اين داروها بايد با فاصله 2-1 ساعت از يكديگر صورت گيرد.).
در صورت مصرف همزمان با داكسيسايكلين، ممكن است جذب سولفات فرو دچار اختلال شود، حتي اگر زمان نوبت مصرف اين دو دارو از هم فاصله داشته باشد.
كلرامفنيكل پاسخ به درمان با آهن را به تأخير مي‌اندازد.
مصرف همزمان با تتراسيكلين، جذب هر دو دارو را مهار مي‌سازد. مصرف تتراسيكلين بايد سه ساعت بعد يا دو ساعت قبل از مصرف آهن باشد.
سولفات فرو جذب پنيسيلامين را كاهش مي‌دهد. اين داروها بايد با فاصله حداقل دو ساعت از يكديگر مصرف شوند.
فروس سولفات مي‌تواند جذب لوودوپا، متيلدوپا، لووتيروكسين، پني‌سيلين آمين و كينولونها را كم كند، بنابراين با حداقل 2 ساعت فاصله مصرف شود.
تداخل دارويي:
اثر بر آزمايشهاي تشخيصي
سولفاتفرو رنگ مدفوع را سياه مي‌كند و با آزمونهاي انجام شده براي تشخيص وجود خون در مدفوع تداخل مي‌كند. اين دارو ممكن است موجب به دست آمدن نتايج مثبت كاذب آزمون گواياك (Guaiac) و آزمون ارتوتولوئيدين شود، ولي معمولاً بر آزمون بنزيدين تأثيري نمي‌گذارد.
مقادير بيش ازحد آهن ممكن است برداشت تكنتيوم Tc99m را كاهش دهد و بنابراين، با تصويربرداري از استخوان تداخل كند.
مکانيسم اثر:
فارماكوكينتيك
جذب: در تمام طول دستگاه گوارش جذب مي‌شود ، ولي جذب عمده آن از دوازدهه و ابتداي ژوژ نوم است. در افراد سالم تا حدود 10 درصد آهن و در بيماران مبتلا به كمخوني ناشي از كمبود آهن، تا 60 درصد آهن جذب مي‌شود. غذا ممكن است جذب اين دارو را 50-33 درصد كاهش دهد.
پخش: از طريق سلولهاي مخاطي دستگاه گوارش به داخل خون منتقل مي‌شود و در آنجا بلافاصله به يك پروتئين حامل (ترانسفرين ) پيوند مي‌يابد و براي شركت در ساختمان هموگلوبين به مغز استخوان برده مي‌شود. پيوند آهن به پروتئين بسيار زياد است.
متابوليسم: با تخريب هموگلوبين، آهن آزاد ولي ذخيره شده و دوباره توسط بدن استفاده مي‌شود.
دفع: افراد سالم در روز به ميزان كمي آهن از دست مي‌دهند. مردان و زنان يائسه حدود mg/day 1 و زنان ديگر حدود mg/day 5/1 آهن از دست مي‌دهند. از دست دادن آهن معمولاً از طريق ناخنها ، مو، مدفوع و ادرار است. مقادير بسيار جزئي از طريق صفرا و تعريق از دست مي‌رود.
موارد منع مصرف و احتياط
موارد منع مصرف: هموكروماتوز، هموسيدروز، كم خوني هموليتيك يا حساسيت مفرط شناخته شده نسبت به اجزاي اين فرآورده.
موارد احتياط فراوان : زخم گوارشي، آنتريت ناحيه‌اي، كوليتاولسروز يا هپاتيت (به دليل اثرات تحريكي آهن بر روي مخاط دستگاه گوارش).
موارد احتياط : مصرف طولاني مدت دارو.
اشكال دارويي:
Tablet: 50 mg Fe2+
Capsule (Glycine sulfate): 100 mg Fe 2+
Drop: 125 mg/ml
Syrup: 200mg (41 mg Fe2+) /5ml
اطلاعات دیگر:
طبقه‌بندي فارماكولوژيك: مكمل خوراكي آهن.
طبقه‌بندي درماني: خونساز.
طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده A
ملاحظات اختصاصي
1- فرآورده‌هاي مايع اين دارو را مي‌توان با آب ميوه (ترجياً آب پرتقال، كه جذب آهن را افزايش مي‌دهد) يا آب مصرف كرد. از مصرف اين شكل دارو با شير يا داروهاي ضداسيد خودداري شود. داروهاي ضداسيد را بايد يك ساعت قبل يا دو ساعت بعد از فراورده حاوي آهن مصرف كرد. براي جلوگيري از تغيير رنگ دندانها ، اشكال مايع دارو توسط ني مصرف گردد.
2- از خرد كردن قرصها خودداري شود. اگر بيمار قادر به بلعيدن قرصها نيست، مصرف شكل مايع دارو براي وي ترجيح داده مي‌شود.
3- تحريكات گوارشي ناشي از مصرف دارو به مقدار عنصر آهن موجود در اين دارو بستگي دارد. مصرف دارو همراه با غذا ترجيح داده مي‌شود، ولي ممكن است ناراحتيهاي گوارشي آن را افزايش دهد.
4- غذا جذب دارو را حدود 50-33 درصد كاهش مي‌دهد.
5- اثر اين دارو بر روي عملكرد روده‌ها پيگيري شود.
6- اشكال خوراكي آهن مكمل ممكن است رنگ مدفوع را سياه كنند. اين حالت نشان دهنده مقدار آهن جذب نشده است و خطري ندارد، مگر آنكه علائم خونريزي گوارشي وجود داشته باشد.
7- مقدار هموگلوبين و تعداد رتيكولوسيتها طي درمان پيگيري گردد.
8- سميت شديد آهن در مصرف بيش از حد دارو بخصوص در كودكان ديده شده كه مي‌توان منجر به مرگ گردد.
9- در بيماراني كه داراي زخم معده، انتريت يا كوليتاولسراتيو هستند استفاده نشود.
10- در بيماراني كه تحت تزريق خون قرار مي‌گيرند استفاده نشود.
11- در نوزادان نارس تا زماني كه ذخيره ويتامين E كامل نشده است استفاده نشود.
12- تجويز آهن بيش از 6 ماه جايگاهي ندارد مگر آنكه بيمار خونريزي يا منوراژي مداوم داشته باشد.
نكات قابل توصيه به بيمار
1- در صورت بروز اسهال يا يبوست، براي تنظيم مقدار مصرف و رژيم غذايي، به پزشك اطلاع دهيد. ادامه مصرف آهن تا 4-2 ماه بعد از برطرف شدن كم خوني ممكن است لازم باشد. دارو را طبق دستور پزشك مصرف نماييد.
2- در صورت فراموش كردن يك نوبت مصرف دارو، از مصرف آن خودداري كرده و نوبتهاي بعدي را طبق برنامه رعايت كنيد. مقدار مصرف بعدي را نيز دوبرابر نكنيد.
3- اين دارو را از دسترس كودكان دور نگه داريد، زيرا خطر مسموميت با آهن وجود دارد.
4- رعايت رژيم غذايي صحيح از بروز يبوست جلوگيري مي‌كند.
5- اين دارو ممكن است موجب سياه شدن رنگ مدفوع گردد كه ناشي از آهن جذب نشده است و خطري ندارد.
مصرف در سالمندان: در بيماران سالخورده بروز يبوست ناشي از مصرف آهن شايع است. با رعايت رژيم غذايي صحيح مي‌توان اين عارضه را به حداقل رساند. بيماران سالخورده ممكن است به مقادير بيشتري از اين دارو احتياج داشته باشند، زيرا كاهش ترشحات معده و فقدان اسيد كلريدريك آزاد در شيره معده اين بيماران، ممكن است ظرفيت جذب آهن را كاهش دهد.
مصرف در كودكان: مصرف بيش از حد اين دارو در كودكان ممكن است مرگ آور باشد كه بايد بلافاصله درمان شود.
مصرف در شيردهي: مصرف داروهاي مكمل آهن معمولاً در زنان شيرده توصيه مي‌شود. هيچ‌گونه عوارض جانبي گزارش نشده است.
عوارض جانبي
دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، بي‌اشتهايي، يبوست، تيره شدن رنگ مدفوع.
خون: هموسيدروز (با مصرف طولاني‌مدت).
ساير عوارض: فرآورده‌هاي مايع اين دارو ممكن است موجب تغيير رنگ دندانها شود.
توجه: نشانه‌هاي گوارشي با مصرف طولاني مدت اين دارو تشديد مي شوند.
مسموميت و درمان
تظاهرات باليني: مقدار كشنده آهن mg/kg 250-200 است. مرگ با مصرف مقادير كمتر دارو نيز اتفاق افتاده است. نشانه‌هاي مسموميت ممكن است بعد از مصرف mg/kg 60-20 آهن بروز كنند. علائم باليني مصرف بيش از حد دارو ممكن است به ترتيب زير بروز كنند:
حدود 8-5/0 ساعت بعد از مصرف دارو، لتارژي، تهوع و استفراغ، مدفوع سبز و بعد سياه قيري، نبض ضعيف و سريع، كمي فشارخون، دهيدراسيون، اسيدوز و اغما. در صورت از بين رفتن خطر مرگ، اين نشانه‌ها ممكن است طي 24 ساعت از بين بروند.
طي 48-12 ساعت، اين نشانه‌ها ممكن است همراه با احتقان منتشر عروق، ادم ريوي، شوك، تشنجات، آنوري و كمي دماي بدن بازگردند. به دنبال اين نشانه‌ها، مرگ ممكن است اتفاق بيفتد.
درمان: شامل حمايت فوري از راههاي هوايي، دستگاه تنفسي و دستگاه گردش خون مي‌شود. در صورت هوشيار بودن بيمار و سالم بودن رفلكس حلقي (gag reflex)، مي‌توان با شربت ايپكا استفراغ ايجاد كرد. در غير اين صورت، بايد معده را شستشو داد. بعد از استفراغ، معده را با محلول يك درصد بي‌كربنات سديم شستشو مي‌دهند تا آهن به تركيبي با اثر تحريكي كمتر و قدرت جذب بسيار كم تبديل شود. از طريق پرتونگاري با اشعه x از شكم، مي‌توان وجود مقادير بيش از حد آهن را تعيين كرد. اگر غلظت سرمي آهن بيش از mg/dl 350 باشد، مي‌توان دفروكسامين را براي شلات كردن سيستميك مصرف كرد.
آسيبهاي عضوي، مانند تنگي پيلور، سيروز كبدي، اسيب CNS و انسداد روده‌اي ، احتمالاً برگشت ناپذير خواهند بود.
الف) درمان كمبود آهن.
بزرگسالان: mg 200-100 آهن المنتال سه بار در روز ـ مقدار مصرف، برحسب نياز و تحمل بيمار، به تدريج تا 300 ميلي‌گرم چهار بار در روز افزايش مي‌يابد.
كودكان 12-2 سال- mg/kg 3 روزانه به‌صورت منقسم 4-3 بار در روز.
كودكان 6 ماه تا 2 سال- تا mg/kg6 در روز به صورت منقسم (4-3 بار در روز).
بيماران مسن ممكن است دوز بالاتري نياز داشته باشند.
ب) پيشگيري از كم خوني ناشي از كمبود آهن.
بزرگسالان: مقدار mg/day 300 از راه خوراكي مصرف مي‌شود.
كودكان- مقدار mg/kg/day 5 در مقادير منقسم مصرف مي‌شود.
مكانيسم اثر
اثر خونسازي: سولفات فرو جايگزين آهن مي‌شود كه يك جزء اساسي در تشكيل هموگلوبين است.
موارد منع مصرف و احتياط:
تداخل دارويي
اسيدآسكوربيك (ويتامين C) جذب سولفات فرو را افزايش مي‌دهد.
داروهاي ضداسيد، كلسيترامين، عصاره لوزالمعده و ويتامين E جذب سولفات فرو را كاهش مي‌دهند (مصرف اين داروها بايد با فاصله 2-1 ساعت از يكديگر صورت گيرد.).
در صورت مصرف همزمان با داكسيسايكلين، ممكن است جذب سولفات فرو دچار اختلال شود، حتي اگر زمان نوبت مصرف اين دو دارو از هم فاصله داشته باشد.
كلرامفنيكل پاسخ به درمان با آهن را به تأخير مي‌اندازد.
مصرف همزمان با تتراسيكلين، جذب هر دو دارو را مهار مي‌سازد. مصرف تتراسيكلين بايد سه ساعت بعد يا دو ساعت قبل از مصرف آهن باشد.
سولفات فرو جذب پنيسيلامين را كاهش مي‌دهد. اين داروها بايد با فاصله حداقل دو ساعت از يكديگر مصرف شوند.
فروس سولفات مي‌تواند جذب لوودوپا، متيلدوپا، لووتيروكسين، پني‌سيلين آمين و كينولونها را كم كند، بنابراين با حداقل 2 ساعت فاصله مصرف شود.
تداخل دارويي:
اثر بر آزمايشهاي تشخيصي
سولفاتفرو رنگ مدفوع را سياه مي‌كند و با آزمونهاي انجام شده براي تشخيص وجود خون در مدفوع تداخل مي‌كند. اين دارو ممكن است موجب به دست آمدن نتايج مثبت كاذب آزمون گواياك (Guaiac) و آزمون ارتوتولوئيدين شود، ولي معمولاً بر آزمون بنزيدين تأثيري نمي‌گذارد.
مقادير بيش ازحد آهن ممكن است برداشت تكنتيوم Tc99m را كاهش دهد و بنابراين، با تصويربرداري از استخوان تداخل كند.
مکانيسم اثر:
فارماكوكينتيك
جذب: در تمام طول دستگاه گوارش جذب مي‌شود ، ولي جذب عمده آن از دوازدهه و ابتداي ژوژ نوم است. در افراد سالم تا حدود 10 درصد آهن و در بيماران مبتلا به كمخوني ناشي از كمبود آهن، تا 60 درصد آهن جذب مي‌شود. غذا ممكن است جذب اين دارو را 50-33 درصد كاهش دهد.
پخش: از طريق سلولهاي مخاطي دستگاه گوارش به داخل خون منتقل مي‌شود و در آنجا بلافاصله به يك پروتئين حامل (ترانسفرين ) پيوند مي‌يابد و براي شركت در ساختمان هموگلوبين به مغز استخوان برده مي‌شود. پيوند آهن به پروتئين بسيار زياد است.
متابوليسم: با تخريب هموگلوبين، آهن آزاد ولي ذخيره شده و دوباره توسط بدن استفاده مي‌شود.
دفع: افراد سالم در روز به ميزان كمي آهن از دست مي‌دهند. مردان و زنان يائسه حدود mg/day 1 و زنان ديگر حدود mg/day 5/1 آهن از دست مي‌دهند. از دست دادن آهن معمولاً از طريق ناخنها ، مو، مدفوع و ادرار است. مقادير بسيار جزئي از طريق صفرا و تعريق از دست مي‌رود.
موارد منع مصرف و احتياط
موارد منع مصرف: هموكروماتوز، هموسيدروز، كم خوني هموليتيك يا حساسيت مفرط شناخته شده نسبت به اجزاي اين فرآورده.
موارد احتياط فراوان : زخم گوارشي، آنتريت ناحيه‌اي، كوليتاولسروز يا هپاتيت (به دليل اثرات تحريكي آهن بر روي مخاط دستگاه گوارش).
موارد احتياط : مصرف طولاني مدت دارو.
اشكال دارويي:
Tablet: 50 mg Fe2+
Capsule (Glycine sulfate): 100 mg Fe 2+
Drop: 125 mg/ml
Syrup: 200mg (41 mg Fe2+) /5ml
اطلاعات دیگر:
طبقه‌بندي فارماكولوژيك: مكمل خوراكي آهن.
طبقه‌بندي درماني: خونساز.
طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده A
ملاحظات اختصاصي
1- فرآورده‌هاي مايع اين دارو را مي‌توان با آب ميوه (ترجياً آب پرتقال، كه جذب آهن را افزايش مي‌دهد) يا آب مصرف كرد. از مصرف اين شكل دارو با شير يا داروهاي ضداسيد خودداري شود. داروهاي ضداسيد را بايد يك ساعت قبل يا دو ساعت بعد از فراورده حاوي آهن مصرف كرد. براي جلوگيري از تغيير رنگ دندانها ، اشكال مايع دارو توسط ني مصرف گردد.
2- از خرد كردن قرصها خودداري شود. اگر بيمار قادر به بلعيدن قرصها نيست، مصرف شكل مايع دارو براي وي ترجيح داده مي‌شود.
3- تحريكات گوارشي ناشي از مصرف دارو به مقدار عنصر آهن موجود در اين دارو بستگي دارد. مصرف دارو همراه با غذا ترجيح داده مي‌شود، ولي ممكن است ناراحتيهاي گوارشي آن را افزايش دهد.
4- غذا جذب دارو را حدود 50-33 درصد كاهش مي‌دهد.
5- اثر اين دارو بر روي عملكرد روده‌ها پيگيري شود.
6- اشكال خوراكي آهن مكمل ممكن است رنگ مدفوع را سياه كنند. اين حالت نشان دهنده مقدار آهن جذب نشده است و خطري ندارد، مگر آنكه علائم خونريزي گوارشي وجود داشته باشد.
7- مقدار هموگلوبين و تعداد رتيكولوسيتها طي درمان پيگيري گردد.
8- سميت شديد آهن در مصرف بيش از حد دارو بخصوص در كودكان ديده شده كه مي‌توان منجر به مرگ گردد.
9- در بيماراني كه داراي زخم معده، انتريت يا كوليتاولسراتيو هستند استفاده نشود.
10- در بيماراني كه تحت تزريق خون قرار مي‌گيرند استفاده نشود.
11- در نوزادان نارس تا زماني كه ذخيره ويتامين E كامل نشده است استفاده نشود.
12- تجويز آهن بيش از 6 ماه جايگاهي ندارد مگر آنكه بيمار خونريزي يا منوراژي مداوم داشته باشد.
نكات قابل توصيه به بيمار
1- در صورت بروز اسهال يا يبوست، براي تنظيم مقدار مصرف و رژيم غذايي، به پزشك اطلاع دهيد. ادامه مصرف آهن تا 4-2 ماه بعد از برطرف شدن كم خوني ممكن است لازم باشد. دارو را طبق دستور پزشك مصرف نماييد.
2- در صورت فراموش كردن يك نوبت مصرف دارو، از مصرف آن خودداري كرده و نوبتهاي بعدي را طبق برنامه رعايت كنيد. مقدار مصرف بعدي را نيز دوبرابر نكنيد.
3- اين دارو را از دسترس كودكان دور نگه داريد، زيرا خطر مسموميت با آهن وجود دارد.
4- رعايت رژيم غذايي صحيح از بروز يبوست جلوگيري مي‌كند.
5- اين دارو ممكن است موجب سياه شدن رنگ مدفوع گردد كه ناشي از آهن جذب نشده است و خطري ندارد.
مصرف در سالمندان: در بيماران سالخورده بروز يبوست ناشي از مصرف آهن شايع است. با رعايت رژيم غذايي صحيح مي‌توان اين عارضه را به حداقل رساند. بيماران سالخورده ممكن است به مقادير بيشتري از اين دارو احتياج داشته باشند، زيرا كاهش ترشحات معده و فقدان اسيد كلريدريك آزاد در شيره معده اين بيماران، ممكن است ظرفيت جذب آهن را كاهش دهد.
مصرف در كودكان: مصرف بيش از حد اين دارو در كودكان ممكن است مرگ آور باشد كه بايد بلافاصله درمان شود.
مصرف در شيردهي: مصرف داروهاي مكمل آهن معمولاً در زنان شيرده توصيه مي‌شود. هيچ‌گونه عوارض جانبي گزارش نشده است.
عوارض جانبي
دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، بي‌اشتهايي، يبوست، تيره شدن رنگ مدفوع.
خون: هموسيدروز (با مصرف طولاني‌مدت).
ساير عوارض: فرآورده‌هاي مايع اين دارو ممكن است موجب تغيير رنگ دندانها شود.
توجه: نشانه‌هاي گوارشي با مصرف طولاني مدت اين دارو تشديد مي شوند.
مسموميت و درمان
تظاهرات باليني: مقدار كشنده آهن mg/kg 250-200 است. مرگ با مصرف مقادير كمتر دارو نيز اتفاق افتاده است. نشانه‌هاي مسموميت ممكن است بعد از مصرف mg/kg 60-20 آهن بروز كنند. علائم باليني مصرف بيش از حد دارو ممكن است به ترتيب زير بروز كنند:
حدود 8-5/0 ساعت بعد از مصرف دارو، لتارژي، تهوع و استفراغ، مدفوع سبز و بعد سياه قيري، نبض ضعيف و سريع، كمي فشارخون، دهيدراسيون، اسيدوز و اغما. در صورت از بين رفتن خطر مرگ، اين نشانه‌ها ممكن است طي 24 ساعت از بين بروند.
طي 48-12 ساعت، اين نشانه‌ها ممكن است همراه با احتقان منتشر عروق، ادم ريوي، شوك، تشنجات، آنوري و كمي دماي بدن بازگردند. به دنبال اين نشانه‌ها، مرگ ممكن است اتفاق بيفتد.
درمان: شامل حمايت فوري از راههاي هوايي، دستگاه تنفسي و دستگاه گردش خون مي‌شود. در صورت هوشيار بودن بيمار و سالم بودن رفلكس حلقي (gag reflex)، مي‌توان با شربت ايپكا استفراغ ايجاد كرد. در غير اين صورت، بايد معده را شستشو داد. بعد از استفراغ، معده را با محلول يك درصد بي‌كربنات سديم شستشو مي‌دهند تا آهن به تركيبي با اثر تحريكي كمتر و قدرت جذب بسيار كم تبديل شود. از طريق پرتونگاري با اشعه x از شكم، مي‌توان وجود مقادير بيش از حد آهن را تعيين كرد. اگر غلظت سرمي آهن بيش از mg/dl 350 باشد، مي‌توان دفروكسامين را براي شلات كردن سيستميك مصرف كرد.
آسيبهاي عضوي، مانند تنگي پيلور، سيروز كبدي، اسيب CNS و انسداد روده‌اي ، احتمالاً برگشت ناپذير خواهند بود.
