اطلاعات داروی کليندامايسين

موارد و مقدار مصرف:
الف) عفونت‌هاي ناشي از ارگانيسم‌هاي حساس.
بزرگسالان: از راه خوراكي، مقدار 450-150 ميلي‌گرم هر شش ساعت؛ از راه تزريق عضلاني يا وريدي، مقدار 300 ميلي‌گرم هر 6، 8، يا 12 ساعت، حداكثر تا مقدار mg/day 2700 مصرف مي‌شود. اين دارو را مي‌توان براي عفونت‌هاي شديد استفاده كرد.
كودكاني كه بيش از يك ماه سن دارند: از راه خوراكي، مقدار mg/kg/day 20-8 در مقادير منقسم، هر 8-6 ساعت، مصرف مي‌شود. از راه تزريق عضلاني يا وريدي، مقدار mg/kg/day 40-20 در مقادير منقسم، هر 6 يا 8 ساعت، مصرف مي‌شود.
كودكان زير يك ماه: mg/kg 20-15 وريدي روزانه در 3 يا 4 دوز منقسم مصرف مي‌شود.
ب) واژينيت باكتريايي.
بزرگسالان: mg 100 (يك اپليكاتور) هر شب داخل واژن مصرف مي‌شود به مدت 7 روز، و يا شياف داخل واژن به مدت 3 روز تجويز مي‌گردد.
پ) توكسوپلاسموز (مغزي يا چشمي) در بيماران دچار نقص ايمني.
بزرگسالان: mg 450-300 خوراكي هر 6 تا 8 ساعت همراه با پيريمتامين (mg 75-25 يك بار در روز) و لكوورين (mg 25-10 يك بار در روز) مصرف مي‌شود.
نوزادان و كودكان: mg/kg/day 30-20 از راه خوراكي در 4 دوز منقسم همراه با پيريمتامين (mg/kg 1 روزانه) و لكوورين خوراكي (mg 5 هر 3 روز) مصرف مي‌گردد.
ت) پنوموني پنوموسيستيس كاريني.
بزرگسالان: mg 600 هر 6 ساعت از راه وريدي يا mg 450-300 هر 6 ساعت از راه خوراكي همراه با پريماكين (mg 30-15 روزانه از راه خوراكي) مصرف مي‌شود.
مكانيسم اثر
اثر ضد باكتري: كليندامايسين با پيوند به جزء S 50 ريبوزوم‌هاي باكتري موجب مهار ساخت پروتئين در باكتري مي‌شود. اين دارو ممكن است بر روي باكتري‌هاي حساس، از جمله اکثر كوكسي‌هاي گرم مثبت هوازي و چندين ارگانيسم گرم مثبت و گرم منفي بي‌هوازي، اثرات باكتري‌كش يا باكتريو استاتيك داشته باشد. كليندامايسين به عنوان داروي دسته اول در درمان باكتروئيد فراژيليس و اكثر بي‌هوازي‌هاي گرم مثبت و گرم منفي استفاده مي‌شود. همچنين، اين دارو بر روي مايكوپلاسما پنومونيه، لپتوتريشيا بوكاليس و بعضي از باسيل‌ها و كوكسي‌هاي گرم مثبت مؤثر است.
تداخل دارويي
در صورت مصرف همزمان ممكن است اثر داروهاي مسدودكننده محل اتصال عصبي - عضلاني (مانند پانكرونيوم و توبوكورارين) را تشديد كند.
مصرف همزمان با فرآورده‌هاي كائولن ممكن است جذب گوارشي كليندامايسين را كاهش دهد.
مصرف همزمان با داروهاي ضد اسهال، مانند ديفنوكسيلات و تركيبات ترياك، ممكن است اسهال ناشي از مصرف كليندامايسين را با كاهش دفع توكسين‌هاي باكتري تشديد يا طولاني كند.
در صورت مصرف همزمان، اريترومايسين ممكن است به صورت يك آنتاگونيست، از رسيدن كليندامايسين به محل اثر خود جلوگيري كند.
در صورت مصرف همزمان با داروهاي ضد آكنه (مانند بنزيلپراكسيد يا ترتينوئين)، كليندامايسين موضعي ممكن است موجب تحريك اضافي يا خشك شدن پوست شود. گزارش شده است كليندامايسين در محيط خارج از بدن آمينوگليكوزيدها را غيرفعال مي‌سازد.
ملاحظات اختصاصي
قبل از شروع درمان، بايد آزمون‌هاي مربوط به كشت و حساسيت ارگانيسم انجام شده و در طول درمان، بر حسب نياز تكرار شود.
محلول تهيه شده خوراكي نبايد در يخچال قرار داده شود، زيرا غليظ خواهد شد. اين دارو به مدت دو هفته در دماي اتاق پايدار مي‌ماند.
محلول تهيه شده براي تزريق عضلاني بايد به طور عمقي در داخل عضله تزريق شود. محل‌هاي تزريق بايد تغيير يابد. مصرف مقادير بيش از 600 ميلي‌گرم توصيه نمي‌شود.
تزريق عضلاني اين دارو، به دليل تحريك عضله، ممكن است غلظت كراتينين فسفوكيناز را افزايش دهد.
براي انفوزيون وريدي، مقدار 300 ميلي‌گرم دارو در 50 ميلي‌ليتر دكستروز پنج درصد، محلول نمكي نرمال يا محلول رينگر لاكتات رقيق شده حداكثر تا ميزان mg/min 30 تجويز مي‌شود. حداكثر مقدار مصرف 1.2 گرم در ساعت است .
شكل موضعي اين دارو ممكن است موجب بروز عوارض سيستميك شود.
در طي درمان طولاني مدت با اين دارو، بايد عملكرد كليه، كبد و خونسازي بدن كنترل گردد.
از مصرف تركيبات ديفنوكسيلات براي درمان اسهال ناشي از مصرف دارو بايد خودداري شود، زيرا ممكن است اسهال را طولاني يا تشديد كند.
نكات قابل توصيه به بيمار
تزريق عضلاني اين دارو ممكن است دردناك باشد.
هرگونه عوارض جانبي (بخصوص اسهال) را به پزشك گزارش دهيد. از درمان خودسرانه اسهال پرهيز كنيد.
كپسول كليندامايسين را همراه با يك ليوان آب مصرف كنيد تا از اختلال در بلع جلوگيري شود.
قبل از مصرف محلول موضعي، ابتدا موضع را با آب و صابون شسته و خشك كنيد. از به كار بردن اين محلول در نزديكي چشم، بيني، دهان يا ساير غشاهاي مخاطي خودداري و از استفاده حوله و البسه سايرين پرهيز كنيد.
كرم‌هاي واژينال حاوي روغن معدني بوده كه مي‌تواند منجر به ضعيف شدن غشاءهاي لاتكسي مانند كاندوم يا ديافراگم‌هاي ضد بارداري گردد. از مصرف چنين محصولاتي همراه با دارو و تا 5 روز پس از قطع درمان پرهيز شود.
مصرف در سالمندان: بيماران سالمند ممكن است اسهال ناشي از مصرف دارو را به سختي تحمل كنند. هر گونه تغيير در دفعات اجابت مزاج را بايد تحت نظر داشت.
مصرف در كودكان: مصرف اين دارو در نوزادان و شيرخواران بايد با احتياط فراوان همراه باشد. اين گروه از نظر بروز اسهال بايد مورد مراقبت دقيق قرار گيرند.
مصرف در شيردهي: كليندامايسين در شير مادر ترشح مي‌شود. شيردهي در دوران مصرف اين دارو توصيه نمي‌شود.
تداخل دارويي:
اثر بر آزمايشهاي تشخيصي
در بعضي از بيماران طي درمان با كليندامايسين ممكن است نتايج آزمون عملكرد كبد غيرطبيعي شود.
ممكن است منجر به افزايش ائوزينوفيل‌ها و كاهش WBC و پلاكت‌ها گردد.
مکانيسم اثر:
فارماكوكينتيك
جذب: به سرعت و تقريباً به طور كامل از دستگاه گوارش (به صورت هر نوع شكل خوراكي) جذب مي‌شود. حداكثر غلظت mcg/ml 3.9-1.9 طي 60-45 دقيقه حاصل مي‌شود. اين دارو از طريق تزريق عضلاني نيز به خوبي جذب مي‌شود و حداكثر غلظت آن طي سه ساعت حاصل مي‌شود. با مصرف مقدار 300 ميلي‌گرم، حداكثر غلظت حدود mcg/ml 6 و با مصرف مقدار 600 ميلي‌گرم، حداكثر غلظت حدود mcg/ml 10 است.
پخش: به طور گسترده در اكثر بافت‌ها و مايعات بدن (بجز مايع مغزي - نخاعي) انتشار مي‌يابد و از جفت نيز عبور مي‌كند. حدود 93 درصد به پروتئين‌هاي پلاسما پيوند مي‌يابد.
متابوليسم: به طور ناقص به متابوليت‌هاي غيرفعال متابوليزه مي‌شود.
دفع: حدود 10 درصد كليندامايسين به صورت تغييرنيافته از طريق كليه‌ها و باقيمانده دارو به صورت متابوليت‌هاي غيرفعال دفع مي‌شود. مقداري از دارو نيز در شير مادر ترشح مي‌شود. نيمه عمر پلاسمايي اين دارو 3-2.5 ساعت در بيماران داراي كليه سالم، 5-3.5 ساعت در بيماران بدون كليه و 14-7 ساعت در بيماران مبتلا به بيماري كبدي است. دياليز صفاقي و همودياليز دارو را از بدن خارج نمي‌كنند.
موارد منع مصرف و احتياط
موارد منع مصرف: حساسيت مفرط نسبت به اين دارو يا لينكومايسين، سابقه بيماري التهابي روده يا كوليت ناشي از مصرف آنتي‌بيوتيك و كساني كه سابقه واكنش‌هاي آتوپيك دارند.
موارد احتياط:
الف) اختلال عملكرد كليه يا كبد (ممكن است اين اختلالات را تشديد كند)، آلرژي‌هاي شديد يا آسم، نوزادان، بيماران حساس به تارترازين، سابقه ناراحتي‌هاي گوارشي يا آلرژي‌هاي شديد.
ب) مصرف محلول موضعي در بيماران آتوپيك، به دليل خطر درماتيت تماسي، بايد با احتياط همراه باشد.
اشكال دارويي:
Injection: 150 mg/ml, 2ml, 150 mg/ml, 4ml
Capsule: 150, 300mg
Suspension: 75 mg/5ml
Suppository: 100mg
اطلاعات دیگر:
طبقه‌بندي فارماكولوژيك: مشتق لينكومايسين.
طبقه‌بندي درماني: آنتي‌بيوتيك.
طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده B
نام‌هاي تجاري: Apo - Clindamycin, Dalacin C, Dalacin V
عوارض جانبي
پوست: بثورات ماكولي - پاپولي، كهير، اريتم چندشكلي، خشكي و درماتيت تماسي (با محلول موضعي).
چشم: تيركشيدن چشم‌ها (با محلول موضعي).
دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، درد شكم، اسهال، آنتروكوليت سودوممبران (معمولاً ناشي از كلستريديوم ديفيسيل)، التهاب مري، نفخ، بي‌اشتهايي، مدفوع خوني يا سياه‌رنگ، اختلال در بلع، افزايش سطح سرمي گلوتاميك - اگزالواستيك ترانس آميناز (SGOT)، آلكالين فسفاتاز و بيلي‌روبين.
خون: لكوپني گذرا، ائوزينوفيلي، ترومبوسيتوپني.
موضعي: درد، سفتي، آبسه غيرعفوني (با تزريق عضلاني) ؛ ترومبوفلبيت، درد (با تزريق وريدي).
ساير عوارض: طعم تلخ و ناخوشايند، آنافيلاكسي، عوارض سيستميك و حساس شدن (با محلول موضعي)، سردرد، فارنژيت.
توجه : در صورت بروز اسهال مداوم يا واكنش‌هاي ناشي از حساسيت مفرط، بايد مصرف دارو قطع شود.