application دانلود اپلیکیشن وحید مجیدی
ورود / ثبت نام 🗝️

آخرین بروزرسانی: "1404-10-02"

اطلاعات دارویی - drug information - موارد مصرف و عوارض - indications and side effects - تداخلات دارویی - drug interactions - دوز و نحوه مصرف - dosage and usage - هشدارهای دارویی - medication warnings

اطلاعات دارویی drug information موارد مصرف و عوارض indications and side effects تداخلات دارویی drug interactions دوز و نحوه مصرف dosage and usage هشدارهای دارویی medication warnings

اطلاعات دارویی دانشی است که از ترکیب علم داروسازی، بالینی و اطلاعات مصرف‌کننده شکل می‌گیرد تا هر فرد قبل از مصرف هر دارویی بداند چه چیزی می‌خورد، چرا آن را مصرف می‌کند و چه خطراتی ممکن است وجود داشته باشد. داشتن دسترسی به اطلاعات دقیق دربارهٔ نام ژنریک و برند، دوز مناسب، روش مصرف، عوارض جانبی احتمالی، تداخل‌های دارویی و شرایط نگهداری، باعث می‌شود مصرف دارو نه صرفاً بر پایهٔ حدس و گمان، بلکه بر پایهٔ آگاهی و ایمنی انجام شود. در فضای امروز که داروها از نسخه‌های پیچیده تا مکمل‌های بدون نسخه گسترده‌اند، یادگیری اصول ساده اما کاربردی دربارهٔ اطلاعات دارویی می‌تواند از بروز خطاهای خطرناک جلوگیری کند.

اولین گام در مطالعهٔ یک دارو، شناخت نام ژنریک است. نام ژنریک یا نام عمومی مادهٔ مؤثره، هویت واقعی دارو را نشان می‌دهد؛ درحالی‌که برندهای تجاری متعدد ممکن است همان ترکیب را با نام‌های مختلف عرضه کنند. برای مثال، «پاراستامول» نام ژنریک است و ممکن است در قفسهٔ داروخانه با چند برند متفاوت دیده شود. دانستن نام ژنریک کمک می‌کند تا از مصرف هم‌زمان چند محصول با همان ماده فعال جلوگیری شود و از دوز تجمعی خطرناک اجتناب گردد.

دوز و فرمولاسیون بخش بعدی است که باید به آن توجه شود. هر دارو در اشکال مختلف (قرص، شربت، آمپول، کرم و...) و دوزهای متنوع عرضه می‌شود. برای کودکان دوز بر اساس وزن بدن محاسبه می‌شود، نه صرفاً سن؛ بنابراین دستورالعمل پزشک یا جدول دوز تولیدکننده را دقیقاً رعایت کن. برخی داروها نیاز به تنظیم دوز در نارسایی کلیوی یا کبدی دارند؛ این موارد حتماً باید با پزشک یا داروساز مطرح شود تا از آسیب ارگان‌های حیاتی جلوگیری شود.

هر تغییر کوچک در دوز یا فرمولاسیون می‌تواند اثربخشی و ایمنی دارو را تغییر دهد؛ پس بدون مشورت، دوز را تغییر نده.

روش مصرف نکته‌ای به‌ظاهر ساده اما حیاتی است. برخی داروها باید با معدهٔ خالی مصرف شوند تا جذب آن‌ها بهتر صورت گیرد، و برخی دیگر باید همراه با غذا مصرف شوند تا از تحریک معده یا تهوع جلوگیری شود. همچنین ترتیب مصرف چند دارو در روز می‌تواند تداخلات را کاهش دهد؛ مثلاً برخی آنتی‌بیوتیک‌ها نباید هم‌زمان با مکمل‌های آهن یا کلسیم مصرف شوند. زمان‌بندی و فواصل بین دوزها را با دقت رعایت کن و اگر یک دوز را فراموش کردی، دستورالعمل مربوط به هر دارو را مطالعه کن — در بسیاری از موارد دو برابر کردن دوز برای جبران کار خطرناکی است.

عوارض جانبی همیشه در برگهٔ مشخصات دارو یا برچسب آن فهرست می‌شوند؛ برخی شایع و خفیف‌اند (مانند سردرد، تهوع موقت یا خواب‌آلودگی)، اما برخی کمتر شایع اما جدی هستند (مانند واکنش‌های آلرژیک شدید، خونریزی یا تغییرات در ضربان قلب). اگر با هر علامت ناگهانی مانند کهیر، دشواری در تنفس، تورم صورت یا گلو روبه‌رو شدی، فوراً به اورژانس مراجعه کن. در عین حال، دانستن عوارض متداول کمک می‌کند تا از رفتارهای آگاهانه‌تری برخوردار شوی: مثلاً اگر دارویی خواب‌آور است، از رانندگی یا کار با ماشین‌آلات سنگین در ساعات مصرف خودداری کن.

تداخلات دارویی از مهم‌ترین مباحث در اطلاعات دارویی است. تداخل می‌تواند اثربخشی دارو را کاهش دهد یا عوارض مخربی ایجاد کند. برخی داروها با الکل، برخی با خوراکی‌ها (مثل گریپ‌فروت) و برخی با داروهای دیگر تداخل دارند. داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین با بسیاری از ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی تداخل خونریزی‌دهنده دارند؛ برخی داروهای ضدافسردگی می‌توانند هنگام تجویز هم‌زمان با داروهای خاص باعث سندرم سروتونین شوند. همیشه لیست کامل داروها (شامل مکمل‌ها و گیاهان دارویی) را به پزشک یا داروساز ارائه بده تا ریسک تداخل بررسی شود.

افشای همهٔ داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنی، کلید پیشگیری از تداخلات خطرناک است.

بارداری و شیردهی فصل مهم دیگری است. بسیاری از داروها در دوران بارداری یا شیردهی منع یا محدودیت دارند؛ زیرا می‌توانند به جنین یا نوزاد آسیب برسانند. حتی برخی داروهایی که در افراد بالغ بی‌خطرند، ممکن است در بارداری مشکلاتی ایجاد کنند. اگر در شرف بارداری هستی، باردار یا در دورهٔ شیردهی، قبل از مصرف هر دارویی با متخصص زنان یا پزشک خانوادگی مشورت کن و از منابع معتبر دارویی دربارهٔ دسته‌بندی ریسک داروها (مثل دسته‌بندی FDA یا راهنمای‌های پزشکی محلی) استفاده کن.

نگهداری داروها اغلب نادیده گرفته می‌شود اما اهمیت بسیاری دارد. دما، رطوبت و نور می‌توانند پایداری دارو را تحت‌تأثیر قرار دهند. برخی داروها مثل انسولین یا واکسن‌ها نیاز به نگهداری در یخچال دارند، و برخی قطره‌های چشمی پس از باز شدن چند هفته اعتبار دارند و باید دور از آلودگی نگهداری شوند. هرگز داروهای منقضی را مصرف نکن و آن‌ها را مطابق دستورالعمل‌های محلی بازیافت یا دور بریز — دور ریختن ناامن داروها می‌تواند برای محیط زیست و افراد خطرساز باشد.

اطلاعات منبع‌محور و قابل‌اعتماد همیشه از منابع رسمی مانند برگهٔ مشخصات دارویی (Patient Leaflet)، بانک‌های اطلاعات دارویی معتبر، سایت‌های سازمان‌های بهداشتی و مشاورهٔ داروساز استفاده کن. اینترنت پر از اطلاعات نادرست و نیمه‌درست است؛ لذا اگر چیزی را در فروم‌ها یا شبکه‌های اجتماعی دیدی، آن را با منبع رسمی تطبیق بده. برای ترجمهٔ صحیح اصطلاحات پزشکی و دوزها، می‌توانی از اپلیکیشن‌ها یا پایگاه‌های دادهٔ مورد تأیید استفاده کنی، ولی هرگز جایگزین مشاورهٔ مستقیم پزشک نکن.

دانش دارویی واقعی از ترکیب اطلاعات علمی و مشورت حرفه‌ای پدید می‌آید؛ هیچگاه تنها به یک منبع نامعتبر اعتماد نکن.

ثبت سابقهٔ دارویی شخصی کار عاقلانه‌ای است: لیستی از داروهای کنونی و قبلی، آلرژی‌ها، واکنش‌ها و تاریخچهٔ درمانی را همراه داشته باش. این لیست هنگام مراجعه به پزشک، بستری شدن یا سفر خارجی بسیار حیاتی است. بسیاری از اپلیکیشن‌های سلامت امکان ذخیرهٔ امن این اطلاعات را فراهم می‌کنند و می‌توانند در مواقع اضطراری به تیم درمانی نمایش داده شوند.

جمع‌بندی اینکه اطلاعات دارویی فقط یک صفحهٔ توضیح روی جعبه نیست؛ مجموعه‌ای از اصول ایمنی، آگاهی و تصمیم‌گیری آگاهانه است. با شناخت نام ژنریک، دوز مناسب، روش مصرف، عوارض بالقوه، تداخل‌های دارویی، و شرایط نگهداری، می‌توانی مصرفی امن‌تر و مؤثرتر داشته باشی. همیشه در مواجهه با تردید، مشورت کن؛ پزشک و داروساز همراهانی هستند که دانشت را به عمل امن تبدیل می‌کنند و به تو کمک می‌کنند از دارو، بهترین استفادهٔ ممکن را ببری.

logo

اطلاعات داروی کوتريموکسازول


دارو مورد نظر را انتخاب کنید

موارد و مقدار مصرف:
الف) عفونت‌هاي مجاري ادرار و شيگلوز.
بزرگسالان: مقدار 800 ميلي‌گرم سولفامتوكسازول و 160 ميلي‌گرم تري‌متوپريم، هر 12 ساعت، به مدت 14-10 روز در عفونت‌هاي مجاري ادرار و به مدت پنج روز در شيگلوز مصرف مي‌شود. يا mg/kg/day 10-8 (بر اساس تري‌متوپريم)، وريدي، در 2 تا 4 دوز منقسم برابر به مدت 14 روز (5 روز براي شيگلوز) مصرف مي‌شود. حداكثر مقدار مصرف mg 960 مي‌باشد.
كودكان: مقدار mg/kg 8 تري‌متوپريم و mg/kg 40 سولفامتوكسازول در دو مقدار منقسم، هر 12 ساعت، به مدت 10 روز براي عفونت‌هاي مجاري ادرار و پنج روز براي شيگلوز مصرف مي‌شود.
ب) عفونت گوش مياني.
كودكان بزرگتر از 2 ماه: مقدار mg/kg 8 تري‌متوپريم و mg/kg 40 سولفامتوكسازول در دو مقدار منقسم، هر 12 ساعت، به مدت 10 روز مصرف مي‌شود.
پ) پروفيلاكسي اوليه در برابر توكسوپلاسموز در بيماران مبتلا به عفونت HIV.
بزرگسالان و نوجوانان: mg 160 تري‌متوپريم و mg 800 سولفامتوكسازول خوراكي در روز.
كودكان: mg/m2 150 (از تري‌متوپريم) خوراكي در دو دوز منقسم، روزانه مصرف مي‌شود.
ت) پنومونيت ناشي از پمنوموسيستيس ژيرووسي (pneumocystis jiroveci).
بزرگسالان و كودكان بزرگتر از 2 ماه: mg/kg/day 20-15 تري‌متوپريم و mg/kg/day 100 سولفامتوكسازول خوراكي در دوزهاي منقسم هر 6 ساعت به مدت 14 تا 21 روز.
ث) اسهال مسافران.
بزرگسالان: mg 160 تري‌متوپريم و mg 800 سولفامتوكسازول خوراكي هر 12 ساعت به مدت 5 روز.
ج) برونشيت مزمن.
بزرگسالان: مقدار 160 ميلي‌گرم تري‌متوپريم و 800 ميلي‌گرم سولفامتوكسازول، هر 12 ساعت، به مدت 14 روز مصرف مي‌شود.
مصرف در نارسايي كليوي (شكل تزريقي).
مقدار و فواصل مصرف در بيماران مبتلا به نارسايي عملكرد كليوي بايد بر اساس ميزان نارسايي، شدت عفونت و حساسيت ارگانيسم تنظيم شود.
موارد منع مصرف و احتياط:
موارد منع مصرف: آنمي مگالوبلاستيك ناشي از كمبود فولات، حساسيت مفرط شناخته شده نسبت به سولفوناميدها (يا هر دارويي كه حاوي گوگرد باشد، مانند تيازيدها، فوروسمايد و داروهاي خوراكي پايين‌آورنده قند خون) يا به تري‌متوپريم، نارسايي شديد كبدي يا كليوي يا پورفيري، اواخر بارداري و در دوران شيردهي و كودكان زير 2 ماه.
موارد احتياط : اختلالات خفيف تا متوسط كار كبد يا كليه، انسداد ادراري (به دليل خطر تجمع دارو)، آلرژي‌هاي شديد، آسم، ديسكرازي خوني و كمبود فولات يا گلوكز-6- فسفات دهيدروژناز (G6PD).
عوارض جانبي:
اعصاب مرکزي : سردرد، افسردگي، تشنج، توهم.
پوست: اريتم مولتي فورم (سندرم استيونس - جانسون)، بثورات فراگير پوست، نكروليز قشر خارجي پوست، درماتيت فلسي، حساسيت به نور، كهير، خارش و پتشي.
دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، اسهال، درد شكمي، بي‌اشتهايي، التهاب مخاط دهان.
ادراري ـ تناسلي: نفروز سمي همراه با اوليگوري و آنوري، كريستالوري و هماچوري.
خون: آگرانولوسيتوز، كم خوني آپلاستيك، كم خوني مگالوبلاستيك، ترومبوسيتوپني، لكوپني، كم خوني هموليتيك.
كبدي: يرقان.
ساير عوارض: حساسيت مفرط، بيماري سرم، تب ناشي از دارو، آنافيلاكسي.
توجه : بيماران مبتلا به AIDS بيشتر از سايرين در معرض تمام عوارض جانبي اين دارو، بخصوص حساسيت مفرط، بثورات پوستي، تب، مسموميت خوني و غيرطبيعي بودن نتايج آزمون‌هاي عملكرد كبدي قرار دارند.
مصرف دارو در صورت بروز موارد زير بايد قطع شود
علائم مسموميت يا حساسيت مفرط، اختلالات خوني همراه با گلودرد، رنگ‌پريدگي، تب، يرقان، پورپورا يا ضعف، كريستالوري همراه با كوليك كليوي، هماچوري، كاهش ترشح ادرار، وجود پروتئين در ادرار، انسداد ادراري، سنگ كليه، افزايش BUN، آنوري يا اسهال شديد كه نشانگر كوليت سودوممبران است. در صورت بروز علائم كم خوني مگالوبلاستيك، بايد مصرف دارو قطع شود و اسيد فولينيك براي رهايي مغز استخوان از اين عارضه مصرف شود.
مسموميت و درمان
تظاهرات باليني: افسردگي، اغتشاش شعور، سردرد، تهوع، استفراغ، اسهال، تورم صورت، افزايش خفيف نتايج آزمون عملكرد كبد و كاهش فعاليت مغز استخوان.
درمان: با واداشتن بيمار به استفراغ يا شستشوي معده آغاز مي‌شود، و به دنبال آن، اقدامات حمايتي (تصحيح اسيدوز، مصرف مايعات و يا قليايي كردن ادرار براي افزايش حلاليت و دفع دارو) انجام مي‌گيرد. درمان نارسايي كليوي ممكن است ضروري باشد. در مسموميت شديد خوني، انتقال فرآورده‌هاي خوني به بيمار لازم است. براي رهايي مغز استخوان از عوارض خوني دارو، تجويز اسيدفولينيك ضروري است. كارآيي همودياليز در خارج كردن دارو از بدن محدود است.
هشدار: فرم تزريقي نبايد به‌ صورت عضلاني (IM) تزريق شود.
تداخل دارويي:
كوتريموكسازول ممكن است متابوليسم كبدي داروهاي خوراكي ضد انعقاد را مهار سازد و موجب جابه‌جايي آنها از محل‌هاي اتصالشان و افزايش اثرات ضد انعقاد شود.
مصرف همزمان با اسيد پارا آمينوبنزوئيك (PABA)، اثرات اين سولفوناميد را خنثي مي‌سازد.
مصرف همزمان با داروهاي خوراكي پايين‌آورنده قند خون (سولفونيل اوره‌ها)، اثرات كاهنده قند خون اين داروها را با جابه‌جا كردن آنها از محل‌هاي اتصال به پروتئين، افزايش مي‌دهد.
مصرف همزمان با داروهاي اسيدي‌كننده ادرار (كلرور آمونيم يا اسيد آسكوربيك)، pH ادرار و حلاليت سولفوناميد را كاهش مي‌دهد و موجب افزايش خطر كريستالوري مي‌شود.
مصرف همزمان با سيكلوسپورين ريسك سميت كليوي را زياد مي‌كند.
سطح ديگوكسين ممكن است با مصرف همزمان كوتريموكسازول افزايش يابد.
ايندومتاسين ممكن است سطح كوتريموكسازول (جزء سولفامتوكسازول) را افزايش دهد.
سطح متوتركسات ممكن است افزايش يابد.
متابوليسم فني‌توئين ممكن است كاهش يابد.
در صورت مصرف همزمان پيريمتامين با دوز بيش از mg 25 در هفته، ممكن است آنمي مگالوبلاستيك بروز نمايد.
كوتريموكسازول ممكن است باعث كاهش اثر ضد افسردگي‌هاي سه حلقه‌اي شود.
مکانيسم اثر:
ضد باكتري: كوتريموكسازول به طور كلي باكتري‌كش است. اين دارو آنزيم‌هاي مورد نياز در مسير ساخت اسيد فوليك را مهار مي‌كند. سولفامتوكسازول از تشكيل اسيد دي هيدروفوليك از اسيد پاراآمينوبنزوييك (PABA) جلوگيري مي‌كند، در صورتي كه تري‌متوپريم آنزيم دي‌هيدروفولات ردوكتاز را مهار مي‌سازد. سولفامتوكسازول و تري‌متوپريم، هر دو باعث مهار ساخت اسيد فوليك مي‌شوند و از ساخت سلولي اسيدهاي نوكلئيك اساسي در باكتري جلوگيري مي‌كنند.
كوتريموكسازول بر اشريشياكلي، كلبسيلا، انتروباكتر، پروتئوس ميرابيليس، هموفيلوس آنفلوانزا، استرپتوكوكوس پنومونيه، استافيلوكوكوس اورئوس، آسينتوباكتر، سالمونلا، شيگلا و پنوموسيستيس كاريني مؤثر است.
فارماكوكينتيك:
جذب: از دستگاه گوارش به خوبي جذب و حداكثر غلظت سرمي اين دارو طي 4-1 ساعت حاصل مي‌شود.
پخش: به طور گسترده در داخل بافت‌ها و مايعات بدن، مانند مايع گوش مياني، مايع پروستات، صفرا، مايع زلاليه و مايع مغزي - نخاعي (CSF)، انتشار مي‌يابد. حدود 44 درصد تري‌متوپريم و حدود 70 درصد سولفامتوكسازول به پروتئين پيوند مي‌يابد. از جفت عبور مي‌كند.
متابوليسم: در كبد متابوليزه مي‌شود.
دفع: هر دو جزء كوتريموكسازول عمدتاً از طريق فيلتراسيون گلومرولي و ترشح لوله‌اي، در ادرار دفع مي‌شوند. مقداري از دارو در شير مادر ترشح مي‌شود. نيمه عمر پلاسمايي تري‌متوپريم در بيماران داراي كليه سالم حدود 11-8 ساعت و در موارد نارسايي شديد كليوي تا 26 ساعت است. نيمه عمر پلاسمايي سولفامتوكسازول به طور معمول 13-10 ساعت و در موارد نارسايي شديد كليه 40-30 ساعت است. با همودياليز مي‌توان مقداري از كوتريموكسازول را از بدن خارج كرد.
اشكال دارويي:
Tablet: Sulfamethoxazole 100mg + Trimethoprim 20mg, Sulfamethoxazole 400mg + Trimethoprim 80mg, Sulfamethoxazole 800mg + Trimethoprim 160mg
Suspension: (Sulfamethoxazole 200mg + Trimethoprim 40mg) /5ml
Injection, Solution: (Sulfamethoxazole 400mg+Trimethoprim 80mg) /5ml
اطلاعات دیگر:
طبقه‌بندي فارماكولوژيك: سولفوناميد و آنتاگونيست فولات.
طبقه‌بندي درماني: آنتي‌بيوتيك.
طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده C (در زمان ترم رده D)
نام‌هاي تجاري: Septrin
ملاحظات اختصاصي
علاوه بر ملاحظات مربوط به تمامي سولفوناميدها، رعايت موارد زير توصيه مي‌شود:
كوتريموكسازول به طور مؤثري در درمان پروستاتيت مزمن باكتريايي و به عنوان داروي پيشگيري‌كننده در موارد عود عفونت مجاري ادراري در زنان و اسهال ناشي از مسافرت به كار رفته است.
نبايد دارو را با داروهاي ديگر مخلوط كرد. محلول تهيه شده نبايد به صورت انفوزيون سريع يا به صورت سرشار تزريق گردد، بلكه به طور آهسته، طي 90-60 دقيقه انفوزيون شود. محل‌هاي انفوزيون بايد هر 72-48 ساعت تغيير يابد.
انفوزيون وريدي، هر 5 ميلي‌ليتر از فرم تزريقي بايد با ml 125 از سرم DW 5% رقيق شود. محلول را نبايد در يخچال نگه داشت. اين محلول بايد حداكثر طي 6 ساعت مصرف شود. براي بيماراني كه محدوديت دريافت مايعات دارند، هر ml 5 را مي‌توان را ml 75 دكستروز رقيق نموده و حداكثر طي 2 ساعت مصرف نمود.
قبل از مصرف، محلول تهيه شده بايد از نظر وجود رسوب، به دقت بررسي شود. محلول‌هاي حاوي رسوب نبايد مصرف شود.
محل تزريق وريدي بايد از نظر علائم فلبيت يا انفيلتراسيون بررسي گردد.
سوسپانسيون خوراكي را قبل از مصرف بايد تكان داد.
تست‌هاي عملكرد كبدي و كليوي بايد بررسي شود.
مصرف در سالمندان: در بيماران سالخورده، به دليل كاهش عملكرد كليه، نيمه عمر دارو ممكن است طولاني شود. در اين بيماران خطر بروز عوارض جانبي نيز افزايش مي‌يابد.
مصرف در شيردهي: مصرف كوتريموكسازول در دوران شيردهي توصيه نمي‌شود.
اثر بر آزمايشهاي تشخيصي
كوتريموكسازول در نتايج آزمون‌هاي اندازه‌گيري گلوكز ادرار توسط سولفات مس (آزمون بنديكت يا Clinitest) مداخله مي‌كند.
اين دارو ممكن است نتايج آزمون عملكرد كبدي را افزايش دهد و تعداد گلبول‌هاي قرمز، پلاكت‌ها يا گلبول‌هاي سفيد را كاهش دهد.
وحید مجیدی صدر

مدیر ارشد فناوری (CTO)

مدرس دانشگاه و مجتمع فنی تهران

من وحید مجیدی، مدرس طراحی و برنامه‌نویسی وب با سابقه‌ی تدریس در دانشگاه تهران و مجتمع فنی تهران. در طول سال‌ها فعالیت آموزشی، تلاش کرده‌ام مفاهیم فنی را به‌صورت پروژه‌محور و کاربردی آموزش دهم تا هنرجویان و دانشجویان بتوانند مهارت‌های خود را در محیط‌های واقعی توسعه دهند و به متخصصان کارآمد در حوزه‌ی فناوری تبدیل شوند.

در کنار تدریس، به‌عنوان طراح و برنامه‌نویس وب در توسعه‌ی سامانه‌های نرم‌افزاری، پلتفرم‌های فروش آنلاین و سیستم‌های سازمانی فعالیت دارم. تخصص من در طراحی، توسعه و بهینه‌سازی سامانه‌های تحت وب است؛ از برنامه‌نویسی فرانت‌اند و بک‌اند گرفته تا معماری نرم‌افزار، سئو و زیرساخت‌های DevOps.

نظرات
توجه: شماره موبایل وارد شده در وب سایت نمایش داده نمیشود
توجه: ایمیل وارد شده در وب سایت نمایش داده نمیشود

سریع و آسان

🎯

دقیق و قابل اعتماد

🌍

آنلاین و همیشه در دسترس

💡

ابزارهای هوشمند