شاخص توده بدنی (به انگلیسی: Body Mass Index یا BMI)، یکی از شاخصهایی است که در جهت سنجش و ارزیابی تراز وزن در سنین بالغان استفاده میشود. بر اساس شاخص توده بدنی، افراد میتوانند نسبت وزن خود را به قد خود محاسبه کنند و با توجه به این مقدار، میزان سلامت و عملکرد بدن خود را بسنجند. به زبان سادهتر، شاخص توده بدنی از نظر پزشکان و متخصصان بهداشت، یک راه سنجش ساده برای بررسی وضعیت چاقی یا لاغری شخص است.
محاسبه شاخص توده بدنی به سادگی انجام میشود؛ برای این کار باید وزن شما (به کیلوگرم) را بر قد شما (به متر) به مربع تقسیم کنید. این فرمول به شما اعدادی را در اختیار میدهد که معنی عملکرد بدن شما را نشان میدهد. مقادیر شاخص توده بدنی را میتوان به چهار دسته تقسیم کرد:
۱. کمتر از ۱۸٫۵: در این محدوده، تنها ۵٪ جمعیت جهان به طور کلی قرار دارند. مقداری زیرین نشانگر لاغری شدید است و نیاز به افزایش وزن دارید.
۲. بین ۱۸٫۵ تا ۲۴٫۹: این مقدار به عنوان محدودهٔ طبیعی تلقی میشود و نشانگر وضعیت سلامتی خوب است.
۳. بین ۲۵ تا ۲۹٫۹: در این محدوده شاخص توده بدنی، افراد به عنوان افراد چاق در معرض خطر بیشتری قرار دارند. در این صورت، نیاز به کاهش وزن و افزایش فعالیتهای ورزشی و تغذیه صحیح دارید.
۴. بيشتر از ۳۰: در این محدوده، شاخص توده بدنی بسيار بالا است. در این موارد، ممکن است در معرض خطر بیماریهای مختلفی مانند دیابت، بیماریهای قلبی عروقی و سرطان قرار بگیرید. نیاز به کاهش وزن و مراجعه به متخصصان بهداشت دارید.
شاخص توده بدنی فقط یک محدودیت است و در تشخیص برخی بیماریها مفید است. اما برای بررسی تراز وزن کلی بدن، این شاخص به تنهایی کافی نیست و باید با ارزیابی سایر عوامل مانند سن، مورفولوژی بدن، رژیم غذایی و سطح فعالیت ترکیب شود.
در کل، شاخص توده بدنی یک راه ساده برای بررسی وضعیت تراز وزن و سلامتی شخص است و میتواند به شما در تصمیم گیری برای بهبود سلامت کمک کند. با این حال، همیشه بهتر است قبل از اتخاذ هر گونه تصمیمات مربوط به تغذیه و ورزش، با یک متخصص بهداشت مشورت کنید تا بهترین پلان را برای خود ایجاد کنید.
پارامترهای وارد شده درست نمی باشد
محاسبه آنلاین شاخص توده بدنی
با توجه به اهمیت سلامتی و تناسب اندام محاسبه وزن مناسب و میزان اضافه وزن براساس خصوصیات فیزیکی هر شخص امری ضروری است. جهت تعیین وزن مناسب شاخصهایی نیاز است و یکی ازآنها bmi یا شاخص توده بدنی ( Body Mass Index ) بوده و این نمایه میزان تناسب قد و وزن فرد را اندازه گیری میکند
فرمول محاسبه BMI
فرمول محاسبه bmi یا شاخص توده بدنی عبارت است از تقسیم وزن (کیلوگرم) بر قد (متر) به توان ۲. این شاخص تنها نشان دهنده سطح چربی بدن بوده و قادر به تشخیص میزان سلامت یا چاقی فرد نمی باشد. البته این روش قطعی نیست و معایبی نیز دارد. مثلا به استخوان بندی و میزان عضله های فرد در این روش اهمیتی داده نمی شود، در حالی که همانطور که می دانیم ممکن است یک کیلوگرم عضله و یک کیلوگرم چربی وزن یکسانی داشته باشند، اما حجم عضله کمتر و چگالی آن بیش از چربی است.
تاریخچه بی ام آی
شاخص کوئیتلت توسط ادولف کوئیتلت، ریاضیدان، اخترشناس و آمارشناس بلژیکی در سال ۱۸۳۲ اختراع شد. ولی پس از مدتی آنسل کیز در سال ۱۹۷۲ آن را شاخص توده بدنی نامید.
شاخص توده بدنی
شاخص توده بدنی (BMI) یک اندازهگیری استاندارد برای اندازهگیری وزن نسبت به قد در افراد است. در این مورد، وزن شخص به کیلوگرم و قد به متر اندازه گرفته می شود، سپس با استفاده از یک فرمول، نتیجه اندازهگیری به عنوان یک عدد بدست میآید که برای تعیین رده وزنی فرد مورد استفاده قرار میگیرد.
شاخص توده بدنی به عنوان یک اندازهگیری ساده و مستقل از جنسیت و قومیت مورد استفاده قرار میگیرد. با استفاده از این شاخص، میتوان سطح چاقی و چالش های بهداشتی مرتبط با آن را تشخیص داد.
شاخص توده بدنی مقیاسی استاندارد برای تشخیص چاقی و کمبود وزن است. اگر شاخص توده بدنی شما کمتر از 18.5 باشد، به عنوان یک فرد با وزن کمبودی در نظر گرفته میشوید. در صورتی که شاخص توده بدنی شما بین 18.5 و 24.9 باشد، به عنوان یک فرد نرمال به حساب میآیید. اگر شاخص توده بدنی شما بین 25 و 29.9 باشد، شما به عنوان یک فرد چاق محسوب میشوید، و در صورتی که این عدد بالاتر از 30 باشد، به عنوان یک فرد چاقالتنه برشمرده میشوید.
شاخص توده بدنی میتواند به عنوان یک ابزار ساده و مفید برای تجزیه و تحلیل وضعیت تغذیه و سلامت در جامعه استفاده شود. در مقالات تحقیقاتی، این شاخص برای بررسی رابطه بین چاقی و عوامل خطر مختلفی مانند بیماری قلبی و عروقی، دیابت، بیماری های متابولیک و غیره مورد استفاده قرار میگیرد.
استفاده از شاخص توده بدنی در مطالعات پیشرفته تجمع داده ها، میتواند به محققان کمک کند تا روابط بین بیماری ها و وضعیت تغذیه افراد را بررسی کنند و به راهکار های مناسب برای کاهش خطرات مربوط به چاقی پی ببرند.
هرچند شاخص توده بدنی یک اندازه ساده است، اما برخی از نقاط ضعف دارد. برای مثال، این شاخص نمیتواند جنسیت، سن، ترکیب بدنی (نسبت عضله به چربی) و ترکیب بدنی موضعی را بسنجد. بنابراین، در بررسی های بیشتر لازم است دیگر اندازهگیری ها و جزئیات بیشتری در نظر گرفته شود.
در کل، شاخص توده بدنی یک ابزار ساده و سریع برای تشخیص چاقی است که میتواند مفید باشد اما نباید به عنوان تنها شاخص بهداشتی مورد استفاده قرار گیرد. به همین دلیل، در بررسی های بیشتر به ترکیب دیگر از اندازه گیری ها و بررسی های بالینی نیز نیاز است.