ورود / ثبت نام 🗝️

اطلاعات دارویی - drug information - موارد مصرف و عوارض - indications and side effects - تداخلات دارویی - drug interactions - دوز و نحوه مصرف - dosage and usage - هشدارهای دارویی - medication warnings

اطلاعات دارویی drug information موارد مصرف و عوارض indications and side effects تداخلات دارویی drug interactions دوز و نحوه مصرف dosage and usage هشدارهای دارویی medication warnings

اطلاعات دارویی دانشی است که از ترکیب علم داروسازی، بالینی و اطلاعات مصرف‌کننده شکل می‌گیرد تا هر فرد قبل از مصرف هر دارویی بداند چه چیزی می‌خورد، چرا آن را مصرف می‌کند و چه خطراتی ممکن است وجود داشته باشد. داشتن دسترسی به اطلاعات دقیق دربارهٔ نام ژنریک و برند، دوز مناسب، روش مصرف، عوارض جانبی احتمالی، تداخل‌های دارویی و شرایط نگهداری، باعث می‌شود مصرف دارو نه صرفاً بر پایهٔ حدس و گمان، بلکه بر پایهٔ آگاهی و ایمنی انجام شود. در فضای امروز که داروها از نسخه‌های پیچیده تا مکمل‌های بدون نسخه گسترده‌اند، یادگیری اصول ساده اما کاربردی دربارهٔ اطلاعات دارویی می‌تواند از بروز خطاهای خطرناک جلوگیری کند.

اولین گام در مطالعهٔ یک دارو، شناخت نام ژنریک است. نام ژنریک یا نام عمومی مادهٔ مؤثره، هویت واقعی دارو را نشان می‌دهد؛ درحالی‌که برندهای تجاری متعدد ممکن است همان ترکیب را با نام‌های مختلف عرضه کنند. برای مثال، «پاراستامول» نام ژنریک است و ممکن است در قفسهٔ داروخانه با چند برند متفاوت دیده شود. دانستن نام ژنریک کمک می‌کند تا از مصرف هم‌زمان چند محصول با همان ماده فعال جلوگیری شود و از دوز تجمعی خطرناک اجتناب گردد.

دوز و فرمولاسیون بخش بعدی است که باید به آن توجه شود. هر دارو در اشکال مختلف (قرص، شربت، آمپول، کرم و...) و دوزهای متنوع عرضه می‌شود. برای کودکان دوز بر اساس وزن بدن محاسبه می‌شود، نه صرفاً سن؛ بنابراین دستورالعمل پزشک یا جدول دوز تولیدکننده را دقیقاً رعایت کن. برخی داروها نیاز به تنظیم دوز در نارسایی کلیوی یا کبدی دارند؛ این موارد حتماً باید با پزشک یا داروساز مطرح شود تا از آسیب ارگان‌های حیاتی جلوگیری شود.

هر تغییر کوچک در دوز یا فرمولاسیون می‌تواند اثربخشی و ایمنی دارو را تغییر دهد؛ پس بدون مشورت، دوز را تغییر نده.

روش مصرف نکته‌ای به‌ظاهر ساده اما حیاتی است. برخی داروها باید با معدهٔ خالی مصرف شوند تا جذب آن‌ها بهتر صورت گیرد، و برخی دیگر باید همراه با غذا مصرف شوند تا از تحریک معده یا تهوع جلوگیری شود. همچنین ترتیب مصرف چند دارو در روز می‌تواند تداخلات را کاهش دهد؛ مثلاً برخی آنتی‌بیوتیک‌ها نباید هم‌زمان با مکمل‌های آهن یا کلسیم مصرف شوند. زمان‌بندی و فواصل بین دوزها را با دقت رعایت کن و اگر یک دوز را فراموش کردی، دستورالعمل مربوط به هر دارو را مطالعه کن — در بسیاری از موارد دو برابر کردن دوز برای جبران کار خطرناکی است.

عوارض جانبی همیشه در برگهٔ مشخصات دارو یا برچسب آن فهرست می‌شوند؛ برخی شایع و خفیف‌اند (مانند سردرد، تهوع موقت یا خواب‌آلودگی)، اما برخی کمتر شایع اما جدی هستند (مانند واکنش‌های آلرژیک شدید، خونریزی یا تغییرات در ضربان قلب). اگر با هر علامت ناگهانی مانند کهیر، دشواری در تنفس، تورم صورت یا گلو روبه‌رو شدی، فوراً به اورژانس مراجعه کن. در عین حال، دانستن عوارض متداول کمک می‌کند تا از رفتارهای آگاهانه‌تری برخوردار شوی: مثلاً اگر دارویی خواب‌آور است، از رانندگی یا کار با ماشین‌آلات سنگین در ساعات مصرف خودداری کن.

تداخلات دارویی از مهم‌ترین مباحث در اطلاعات دارویی است. تداخل می‌تواند اثربخشی دارو را کاهش دهد یا عوارض مخربی ایجاد کند. برخی داروها با الکل، برخی با خوراکی‌ها (مثل گریپ‌فروت) و برخی با داروهای دیگر تداخل دارند. داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین با بسیاری از ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی تداخل خونریزی‌دهنده دارند؛ برخی داروهای ضدافسردگی می‌توانند هنگام تجویز هم‌زمان با داروهای خاص باعث سندرم سروتونین شوند. همیشه لیست کامل داروها (شامل مکمل‌ها و گیاهان دارویی) را به پزشک یا داروساز ارائه بده تا ریسک تداخل بررسی شود.

افشای همهٔ داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنی، کلید پیشگیری از تداخلات خطرناک است.

بارداری و شیردهی فصل مهم دیگری است. بسیاری از داروها در دوران بارداری یا شیردهی منع یا محدودیت دارند؛ زیرا می‌توانند به جنین یا نوزاد آسیب برسانند. حتی برخی داروهایی که در افراد بالغ بی‌خطرند، ممکن است در بارداری مشکلاتی ایجاد کنند. اگر در شرف بارداری هستی، باردار یا در دورهٔ شیردهی، قبل از مصرف هر دارویی با متخصص زنان یا پزشک خانوادگی مشورت کن و از منابع معتبر دارویی دربارهٔ دسته‌بندی ریسک داروها (مثل دسته‌بندی FDA یا راهنمای‌های پزشکی محلی) استفاده کن.

نگهداری داروها اغلب نادیده گرفته می‌شود اما اهمیت بسیاری دارد. دما، رطوبت و نور می‌توانند پایداری دارو را تحت‌تأثیر قرار دهند. برخی داروها مثل انسولین یا واکسن‌ها نیاز به نگهداری در یخچال دارند، و برخی قطره‌های چشمی پس از باز شدن چند هفته اعتبار دارند و باید دور از آلودگی نگهداری شوند. هرگز داروهای منقضی را مصرف نکن و آن‌ها را مطابق دستورالعمل‌های محلی بازیافت یا دور بریز — دور ریختن ناامن داروها می‌تواند برای محیط زیست و افراد خطرساز باشد.

اطلاعات منبع‌محور و قابل‌اعتماد همیشه از منابع رسمی مانند برگهٔ مشخصات دارویی (Patient Leaflet)، بانک‌های اطلاعات دارویی معتبر، سایت‌های سازمان‌های بهداشتی و مشاورهٔ داروساز استفاده کن. اینترنت پر از اطلاعات نادرست و نیمه‌درست است؛ لذا اگر چیزی را در فروم‌ها یا شبکه‌های اجتماعی دیدی، آن را با منبع رسمی تطبیق بده. برای ترجمهٔ صحیح اصطلاحات پزشکی و دوزها، می‌توانی از اپلیکیشن‌ها یا پایگاه‌های دادهٔ مورد تأیید استفاده کنی، ولی هرگز جایگزین مشاورهٔ مستقیم پزشک نکن.

دانش دارویی واقعی از ترکیب اطلاعات علمی و مشورت حرفه‌ای پدید می‌آید؛ هیچگاه تنها به یک منبع نامعتبر اعتماد نکن.

ثبت سابقهٔ دارویی شخصی کار عاقلانه‌ای است: لیستی از داروهای کنونی و قبلی، آلرژی‌ها، واکنش‌ها و تاریخچهٔ درمانی را همراه داشته باش. این لیست هنگام مراجعه به پزشک، بستری شدن یا سفر خارجی بسیار حیاتی است. بسیاری از اپلیکیشن‌های سلامت امکان ذخیرهٔ امن این اطلاعات را فراهم می‌کنند و می‌توانند در مواقع اضطراری به تیم درمانی نمایش داده شوند.

جمع‌بندی اینکه اطلاعات دارویی فقط یک صفحهٔ توضیح روی جعبه نیست؛ مجموعه‌ای از اصول ایمنی، آگاهی و تصمیم‌گیری آگاهانه است. با شناخت نام ژنریک، دوز مناسب، روش مصرف، عوارض بالقوه، تداخل‌های دارویی، و شرایط نگهداری، می‌توانی مصرفی امن‌تر و مؤثرتر داشته باشی. همیشه در مواجهه با تردید، مشورت کن؛ پزشک و داروساز همراهانی هستند که دانشت را به عمل امن تبدیل می‌کنند و به تو کمک می‌کنند از دارو، بهترین استفادهٔ ممکن را ببری.

logo

اطلاعات داروی تئوفيلين


دارو مورد نظر را انتخاب کنید

موارد و مقدار مصرف:
الف) رفع نشانه ‌هاي اسپاسم نايژه‌اي در بيماراني که به‌طور معمول تئوفيلين مصرف نمي‌ کنند و رفع سريع علائم حاد در آنها ضروري است.
مقدار حمله‌اي: دوز بارگزاري مقدار mg/kg 6 مصرف و پس از آن ، به ترتيب زير تجويز مي‌ شود:
بزرگسالان غير سيگاري: مقدار mg/kg 3 دوبار به فاصله شش ساعت و سپس ، mg/kg 3 هر هشت ساعت مصرف مي‌ شود.
بزرگسالان مسن تر مبتلا به بيماري قلبي ـ ريوي: مقدار mg/kg 2 دوبار به فاصله شش ساعت و سپس ، mg/kg 2 هر هشت ساعت مصرف مي‌ شود.
بزرگسالان مبتلا به نارسايي احتمالي قلب (CHF) يا نارسايي کبد: مقدار mg/kg 2 دوبار به فاصله هشت ساعت و سپس، mg/kg 2ـ1 هر 12 ساعت مصرف مي‌ شود.
کودکان 16ـ9 ساله و جوانان سيگاري: مقدار mg/kg 3 سه بار به فاصله چهار ساعت ، و سپس، mg/kg 4 هر شش ساعت مصرف مي‌ شود.
نوزادان و کودکان کوچکتر از شش ماه: مقدار مصرف براي هر فرد به جداگانه تنظيم مي‌ شود. سطح سرمي تئوفيلين بايد زير mcg/ml 10 در نوزادان تازه متولد شده و زير mcg/ml 20 در نوزادان بزرگتر حفظ شود.
مقدار حمله‌اي در کودکان کوچکتر از شش ماه: مقدار mg/kg 1 به ازاي هر mcg/ml 2 افزايش در غلظت تئوفيلين مصرف و پس از آن دارو به ترتيب زير تجويز مي‌ شود:
شيرخواران هشت هفته‌اي تا شش ماهه: مقدار mg/kg 3-1 هر شش ساعت مصرف مي‌ شود.
شيرخواران 8ـ4 هفته‌اي: mg/kg 2-1 هر هشت ساعت مصرف مي‌ شود.
شيرخواراني که تا چهار هفته سن دارند: مقدار mg/kg 2-1 هر 12 ساعت مصرف مي‌ گردد.
شيرخواران نارس (کمتر از 40 هفته سن جنيني): مقدار mg/kg 1 هر 12 ساعت مصرف مي‌ شود.
ب) رفع نشانه ‌هاي اسپاسم نايژه در بيماراني که به طور معمول تئوفيلين مصرف مي‌ کنند.
بزرگسالان و کودکان: دوز بارگزاري معادل mg/kg 0.5، از راه خوراکي غلظت پلاسمايي را حدود mcg/ml 1 افزايش مي‌ دهد. در شرايط دلخواه، مقدار مصرف بر اساس غلظت موجود تئوفيلين تنظيم مي‌ شود. بعضي از پزشکان توصيه مي‌ کنند که در مواردي اضطراري mg/kg 5/2 از شکل داراي جذب سريع دارو مصرف شود، به شرط آنکه هيچ گونه علائم مسموميت وجود نداشته باشد.
پ) پيشگيري از آسم نايژ ه‌اي، اسپاسم نايژه‌اي ناشي از برونشيت مزمن و آمفيزم.
بزرگسالان و کودکان: mg/kg/day 16 در مقادير منقسم هر 8ـ6 ساعت مصرف مي‌ شود. حداکثر مقدار مصرف mg/ day 400 است. مقدار مصرف به ميزان 25% در فواصل 3ـ2 روز ، تا دستيابي به حداکثر مقدار مصرف روزانه، افزايش مي‌ يابد:
بزرگسالان: مقدار mg/kg/day 13 يا mg/ day 900 در مقادير منقسم مصرف مي‌ شود.
کودکان 16ـ12 ساله: mg/kg/day 18 در مقادير منقسم مصرف مي‌ شود. بيش از mg/ day 900 استفاده نشود.
کودکان 12ـ9 ساله: mg/kg/day 20 در مقادير منقسم مصرف مي‌ شود. بيش از mg/ day 900 استفاده نشود.
کودکان کوچکتر از 9 سال: mg/kg/day 24 در مقادير منقسم مصرف مي‌ شود. بيش از mg /day 900 استفاده نشود.
توجه: تنظيم مقدار مصرف براي هر فرد جداگانه ضروري است. بايد از غلظت پلاسمايي و غلظت ميانگين آن براي تخمين مقدار مصرف مورد نياز استفاده نمود. غلظت درماني دارو mcg/ml 20-10 است. تمام مقادير مصرف براساس تئوفيلين بدون آب و وزن بدون چربي بدن بيان شد ه‌اند.
موارد منع مصرف و احتياط:
تداخل دارويي
در صورت مصرف همزمان با ليتيم، دفع ليتيم افزايش مي‌ يابد. در صورت مصرف همزمان با سايمتيدين، آلوپورينول (مصرف مقادير زياد)، پروپرانولول، CCBها، کورتيکواستروئيدها، داروهاي ضد بارداري، اينترفرون، ماکروليدها، مگزيلتين، کينولون‌ها و تيابندازول ممکن است غلظت سرمي تئوفيلين را افزايش دهد.
باربيتوراتها، فني توئين ذغال فعال و ريفامايسين‌ها، غلظت پلاسمايي تئوفيلين را کاهش مي‌ دهند و نيز تئوفيلين مي‌ تواند سطح فني توئين را افزايش دهد.
داروهاي مسدود کننده گيرنده بتا آدرنرژيک ، داراي اثر فارماکولوژيک آنتاگونيستي در مقابل تئوفيلين هستند.
همچنين مي‌ توانند حذف تئوفيلين را کاهش دهند.
مصرف همزمان کاربامازپين، ايزونيازيد و مدرهاي لوپ غلظت تئوفيلين را تغيير مي‌ دهند.
مصرف همزمان مقادير زياد کاکائو باعث مهار متابوليسم تئوفيلين مي‌ شود.
مصرف کافئين باعث افزايش عوارض CNS و قلبي مي‌ گردد.
غذا جذب دارو را تسريع مي‌ نمايد. بهتر است دارو با شکم خالي مصرف شود.
سيگار و حشيش حذف تئوفيلين را افزايش مي‌ دهند.
تداخل دارويي:
عوارض جانبي
اعصاب مرکزي : تحريک پذيري، بي قراري، سردرد، بي خوابي، سرگيجه، انقباضات عضلاني، تحريک پذيري، تشنج.
قلبي ـ ‌عروقي: طپش قلب، کمي فشار خون، تاکيکاردي سينوسي، آريتمي، اکسترا سيستول، گر گرفتگي.
دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، درد اپي گاستر.
تنفسي: تاکي پنه، ايست تنفسي.
مسموميت و درمان
تظاهرات باليني: تهوع، استفراغ، بي خوابي، تحريک پذيري، تاکيکاردي، اکستراسيستول، تاکي پنه، حملات تشنجي تونيک ـ کلونيک.
شروع مسموميت ممکن است ناگهاني و شديد باشد و آريتمي و حملات ناگهاني تشنجي به عنوان اولين علائم بروز کنند.
درمان: بيمار را وادار به استفراغ مي‌ کنند، مگر آنکه دچار تشنج شده باشد. بعد از آن، ذغال فعال و داروهاي مسهل تجويز مي‌ شود. آريتمي را مي‌ توان با ليدوکائين و حملات ناگهاني تشنجي را با تزريق وريدي ديازپام درمان کرد. دستگاه تنفسي و گردش خون بايد حمايت شوند.
مکانيسم اثر:
اثر گشادکننده نايژه: اين دارو ممکن است از طريق مهار فسفودي استراز و افزايش غلظت AMP، سلولي يا اعمال اثر آنتاگونيستي بر گيرنده‌هاي آدنوزين در نايژه اثر کند و موجب شل شدن عضلات صاف شود.
همچنين، اين دارو حساسيت مرکز تنفسي به CO2 در بصل النخاع را افزايش مي‌ دهد و از طول مدت دوره‌هاي آپنه مي‌ کاهد. اين دارو از خستگي عضلاني، بخصوص ديافراگم نيز جلوگيري مي‌ کند.
فارماکوکينتيک
جذب: به خوبي جذب مي‌ شود. سرعت اثر دارو و زمان لازم براي شروع اثر آن به شکل دارويي مصرف شده بستگي دارد. غذا ممکن است بر سرعت جذب اين دارو تأثير بگذارد.
پخش: در سرتاسر مايعات خارج سلولي انتشار مي‌ يابد. غلظت درماني اين دارو در پلاسما mcg/ml 20-10 است، ولي بسياري از بيماران به غلظتهاي کمتر پاسخ مي‌ دهند.
متابوليسم: در کبد به اجزاي غيرفعال متابوليزه مي‌ شود. نيمه عمر دارو در بزرگسالان 9ـ7 ساعت، در کساني که سيگار مي‌ کشند 5ـ4 ساعت، در شيرخواران نارس 30ـ20 ساعت و در کودکان 5ـ3 ساعت است.
دفع: حدود 10 درصد دارو به صورت تغيير نيافته در ادرار دفع مي‌ شود. متابوليتهاي آن عبارت اند از 1 و 3 ـ اسيد دي متيل اوريک، 1ـ اسيد ميتل اوريک و 3ـ متيل گزانتين.
فارماكوكينتيك:
موارد منع مصرف و احتياط
موارد منع مصرف: حساسيت مفرط شناخته شده به گزانتينها مانند کافئين، زخم فعال معده و تشنج.
موارد احتياط: اختلال عملکرد قلبي يا گردش خون، ديابت، گلوکوم، زيادي فشارخون، پرکاري تيروئيد، بيماران سالمند، نوزادان، کودکان، بيماران مبتلا به COPD، بيماري کبدي يا کليوي، زخم معده، هيپوکلسمي شديد، آنژين، سکته قلبي و حساسيت به سولفيت ها.
اشكال دارويي:
Tablet: 200mg
Tablet, Extended Release: 100, 200mg
Capsule, Extended Release, Pellets: 200mg
اطلاعات دیگر:
طبقه‌بندي فارماكولوژيك: مشتق گزانتين.
طبقه‌بندي درماني: گشاد کننده نايژه.
طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده C
نکات قابل توصيه به بيمار
1ـ دارو را طبق دستور پزشک مصرف نماييد. در آن صورت فراموش کردن يک نوبت مصرف دارو، به محض يادآوردن، آن را مصرف نماييد، ولي مقدار مصرف بعدي را دوبرابر نکنيد.
2ـ دارو را سر ساعت معين مصرف نماييد.
3ـ در صورت بروز عوارض جانبي و علائم مسموميت به پزشک مراجعه کنيد.
4ـ از مصرف بيش از حد غذاها و نوشيدنيهاي گزانتين دار خودداري کنيد.
5ـ در بيماران سالخورده در آغاز درمان احتياط بروز سرگيجه وجود دارد.
مصرف در كودكان: اين دارو در نوزادان بايد با احتياط تجويز شود. کودکان نسبت به بزرگسالان معمولاً به مقادير بيشتري (بر اساس mg/kg) از دارو نياز دارند.
مصرف در شيردهي: اين دارو در شير ترشح مي‌ شود و ممکن است موجب تحريک پذيري، بي خوابي، يا کج خلقي در شيرخواران شود. مادر يا بايد مصرف دارو را قطع نمايد و يا به نوزاد خود شير ندهد.
ملاحظات اختصاصي
1ـ شکل قرص اين دارو نبايد خرد يا جويده شود.
2ـ علائم حياتي بيمار پيگيري شوند و بيمار از نظر بروز علائم و نشانه‌هاي مسموميت تحت مراقبت باشد.
3ـ اندازه گيري غلظت سرمي تئوفيلين براي بيماراني که دارو را به مدت طولاني مصرف مي‌ کنند، توصيه مي‌ شود. در شرايط دلخواه، غلظت دارو بايد بين mcg/ml 20-10 باشد. اين غلظت بايد هر شش ماه اندازه ‌گيري شود. اگر غلظت سرمي دارو کمتر از mcg/ml 10 باشد ، مقدار مصرف بايد حدود 25 درصد مقدار مصرف روزانه افزايش يابد. اگر غلظت سرمي دارو بين mcg/ml 25-20 باشد ، مقدار مصرف بايد حدود 10 درصد مقدار مصرف حدود 25 درصد مقدار مصرف روزانه کاهش يابد. اگر غلظت سرمي دارو بيش از mcg/ml 30 باشد ، دو نوبت مصرف بعدي بايد حذف شوند و مقدار مصرف حدود 50 درصد مقدار مصرف روزانه کاهش يابد. غلظت سرمي دارو به طور مرتب اندازه گيري شود.
وحید مجیدی صدر

مدیر ارشد فناوری (CTO) | مدرس دانشگاه و مجتمع فنی تهران

من وحید مجیدی، مدرس طراحی و برنامه‌نویسی وب با سابقه‌ی تدریس در دانشگاه تهران و مجتمع فنی تهران. در طول سال‌ها فعالیت آموزشی، تلاش کرده‌ام مفاهیم فنی را به‌صورت پروژه‌محور و کاربردی آموزش دهم تا هنرجویان و دانشجویان بتوانند مهارت‌های خود را در محیط‌های واقعی توسعه دهند و به متخصصان کارآمد در حوزه‌ی فناوری تبدیل شوند.

در کنار تدریس، به‌عنوان طراح و برنامه‌نویس وب در توسعه‌ی سامانه‌های نرم‌افزاری، پلتفرم‌های فروش آنلاین و سیستم‌های سازمانی فعالیت دارم. تخصص من در طراحی، توسعه و بهینه‌سازی سامانه‌های تحت وب است؛ از برنامه‌نویسی فرانت‌اند و بک‌اند گرفته تا معماری نرم‌افزار، سئو و زیرساخت‌های DevOps.

نظرات
توجه: شماره موبایل وارد شده در وب سایت نمایش داده نمیشود
توجه: ایمیل وارد شده در وب سایت نمایش داده نمیشود

سریع و آسان

🎯

دقیق و قابل اعتماد

🌍

آنلاین و همیشه در دسترس

💡

ابزارهای هوشمند